Vrijstellingen en verminderingen
In sommige gevallen heb je recht op een vermindering, of wordt een gedeelte van de erfbelasting zelfs vrijgesteld.
Vrijstelling voor partners (partnerabattement)
De langstlevende partner geniet van een vrijstelling op de eerste 50.000 euro aan roerende goederen. De vrijstelling wordt automatisch verrekend, je hoeft hier niets voor te doen.
Je geniet echt niet van deze vrijstelling wanneer je een bloedverwant in de rechte lijn Tussen ouders en kinderen, tussen echtgenoten en (wettelijk) samenwonenden. van de erflater Degene die is overleden en enig bezit - geld, goederen (en mogelijke schulden) - als erfenis nalaat. bent (of hiermee gelijkgesteld).
Vrijstelling voor de gezinswoning
De langstlevende partner moet in Vlaanderen geen
erfbelasting
De erfbelasting is de verzamelterm voor het vroeger gekende “successierecht” en het “recht van overgang”. Het is een belasting die je moet betalen bij het erven van een nalatenschap.
De hoogte van de erfbelasting is afhankelijk van de graad van verwantschap met de overledene. Hoe dichter de verwantschap, hoe minder erfbelastingen je moet betalen. Kinderen van de overledene betalen dus minder erfbelastingen dan de broer, zus, tante of andere familieleden.
Aangezien de erfbelasting altijd uitgedrukt wordt in een percentage, is de hoogte van de verschuldigde erfbelasting ook afhankelijk van de waarde van de erfenis.
betalen op de
gezinswoning
De gezinswoning is de gezamenlijke hoofdverblijfplaats waar partners met hun gezin normaal leven. Ze hebben er hun ‘voornaamste belangen’.
Gehuwden moeten alle beslissingen over hun gezinswoning samen nemen, ook al is maar 1 van hen eigenaar van de woning of staat er maar 1 naam op de huurovereenkomst. Dat is de bescherming van de gezinswoning. Dezelfde bescherming geldt bij wettelijk samenwonenden.
.
Wie geniet van de vrijstelling?
De vrijstelling van de erfbelasting De erfbelasting is de verzamelterm voor het vroeger gekende “successierecht” en het “recht van overgang”. Het is een belasting die je moet betalen bij het erven van een nalatenschap. De hoogte van de erfbelasting is afhankelijk van de graad van verwantschap met de overledene. Hoe dichter de verwantschap, hoe minder erfbelastingen je moet betalen. Kinderen van de overledene betalen dus minder erfbelastingen dan de broer, zus, tante of andere familieleden. Aangezien de erfbelasting altijd uitgedrukt wordt in een percentage, is de hoogte van de verschuldigde erfbelasting ook afhankelijk van de waarde van de erfenis. is voor de ‘langstlevende partner’. Het begrip ‘partner’ valt in twee groepen uiteen: gehuwden en samenwonenden.
Daarbij heeft het geen enkel belang op welke wijze de gezinswoning werd verkregen. Dat kan via wettelijk erfrecht, testament Met een testament kan een persoon bij leven bepalen wat er na zijn overlijden met zijn goederen zal gebeuren. Bovendien kan een testament de rechten van bepaalde erfgenamen uitbreiden (bijvoorbeeld méér dan het vruchtgebruik van de gezinswoning toekennen aan de wettelijke samenwonende) of beperken (bijvoorbeeld de wettelijke reserve van de ouders afschaffen). Een testament is steeds herroepbaar. , bijzondere toebedeling via het huwelijkscontract, enzovoort. Is men gehuwd, dan erft de langstlevende echtgeno(o)t(e) de gezinswoning al dan niet volledig in volle eigendom, vruchtgebruik Het recht om een andermans goed te gebruiken en de vruchten daarvan te innen alsof men zelf de eigenaar was, met de verplichting ervoor te zorgen zodat het goed zelf in stand blijft. Een vruchtgebruiker kan dus in een onroerend wonen, maar kan evengoed dit onroerend goed verhuren en genieten van de huurinkomsten. Ander voorbeeld: De vruchtgebruiker van een kapitaal zal geen eigenaar zijn van het kapitaal, maar zal wel recht hebben op de interesten. of blote eigendom Eigendom van een goed waarvan het vruchtgebruik door iemand anders wordt uitgeoefend. (dit in functie van het huwelijkstelsel en de al dan niet aanwezigheid van andere co-erfgenamen). Het geërfde deel komt in aanmerking voor de vrijstelling. De vrijstelling is er echter alleen voor de langstlevende.
Kinderen die een deel van de woning
erven
Bij overlijden erft de overblijvende echtgenoot altijd het vruchtgebruik van de gezinswoning met alle huisraad en meubilair.
Ongehuwd samenwonenden die louter feitelijk samenwonen erven niet van elkaar tenzij er een testament in hun voordeel werd opgemaakt.
Wettelijk samenwonenden erven automatisch van elkaar.
Dit geldt alleen voor de samenwonenden die een verklaring voor de ambtenaar van de burgerlijke stand hebben opgemaakt.
, moeten op hun individueel netto-erfdeel in de gezinswoning wél nog erfbelasting betalen.
De tweede grote groep zijn de samenwonenden. Daarbij moet een onderscheid gemaakt worden tussen de wettelijk en feitelijk samenwonenden:
- Wettelijk samenwonenden hebben een
verklaring van wettelijke samenwoning
Verklaring afgelegd door middel van een geschrift dat tegen ontvangstbewijs wordt overhandigd aan de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeenschappelijke woonplaats. Deze gaat na of aan alle voorwaarden zijn voldaan (nl. 18 jaar zijn, ongehuwd zijn, en op hetzelfde adres wonen).
Deze verklaring kan eenzijdig door één van de partners herroepen worden.
afgelegd bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Ze genieten vanaf de eerste dag van de vrijstelling. - Feitelijk samenwonenden moeten daarentegen gedurende 3 jaar hebben samengewoond en een gemeenschappelijke huishouding hebben gevoerd. Voor de feitelijk samenwonenden geldt, wat de vrijstelling van de erfbelasting op de gezinswoning betreft, dus een speciale termijn.
Wat bedoelen we met gezinswoning?
Met ‘gezinswoning’ bedoelen we de gezamenlijke
hoofdverblijfplaats
De plaats waar de natuurlijke persoon, eventueel met zijn gezin, effectief en op doorlopende wijze verblijft. De inschrijving in het bevolkingsregister is een aanwijzing maar geen criterium.
van de erflater en zijn overlevende huwelijkspartner of samenwonende. Bedoeld is m.a.w. de woning waar de partners op het ogenblik van het overlijden gewoonlijk samenleefden. Tot bewijs van het tegendeel door de fiscale administratie, kan dit eenvoudig bewezen worden door het voorleggen van een uittreksel uit het bevolkingsregister waaruit de samenwoning blijkt. Bij gebreke aan een inschrijving in het bevolkingsregister op hetzelfde adres kan de samenwoning ook met andere middelen door partijen aangetoond worden.
Specifieke situaties
Ook wanneer de erflater of zijn partner op het moment van overlijden niet meer samenwoonden in de gezinswoning, kan die woning toch in aanmerking komen voor de vrijstelling, in de volgende drie situaties:
- bij een feitelijke scheiding van echtgenoten of wettelijk samenwonenden;
- wanneer sprake is van overmacht die bleef duren tot aan het overlijden (bijvoorbeeld een langdurige ziekenhuisopname van één van de partners);
- wanneer één of beide partners hun hoofdverblijfplaats hebben verplaatst naar een rust- of verzorgingsinstelling of een serviceflat.
Let op: de vrijstelling geldt niet voor een eventuele tweede verblijfplaats.
Belastingkredieten
Wie een bescheiden bedrag erft, krijgt een vermindering op de erfbelasting via een belastingkrediet.
Het bedrag van de vermindering hangt af van
- de tariefcategorie (zoals rechte lijn, tussen partners of broers en zussen)
- en van het bedrag van de nettoverkrijging. Daarbij telt de volledige waarde van wat je erft mee – zowel belastbare als vrijgestelde goederen.
Het belastingkrediet kan de erfbelasting maximaal tot nul herleiden, maar nooit zorgen voor een negatief bedrag.
Vermindering in de erfbelasting voor kinderen van de overledene (jonger dan 21 jaar)
Kinderen van de overledene die jonger zijn dan 21 jaar, en hun andere ouder, krijgen in de erfbelasting een vermindering. Deze vermindering bedraagt 75 euro per vol jaar dat nog moet verlopen tot de leeftijd van 21 jaar
Over welke kinderen gaat het?
- de kinderen op grond van
afstamming
Wettelijke regels met betrekking tot bloedverwantschap. De vaststelling kan worden vastgesteld door wettelijk vermoeden of door een gerechtelijke uitspraak. De afstamming kan worden erkend of betwist.
Bij de geboorte wordt de afstamming van het kind met de ouders vastgelegd. De moeder is altijd gekend. De echtgenoot van de moeder wordt geacht de vader te zijn. Een ongehuwde partner moet zijn kind uitdrukkelijk erkennen door middel van een verklaring voor de ambtenaar van de Burgerlijke Stand of bij de notaris.
door bloedverwantschap; - de kinderen door volle
adoptie
Aannemen als wettig kind, waardoor tussen het kind en de adoptiefouders (en ev. hun bloedverwanten) familierechtelijke banden ontstaan. Bij een “volle adoptie” wordt het kind (verplicht een minderjarige) volledig gelijkgesteld met een biologisch kind, ook voor wat het erfrecht betreft. Bij een “gewone adoptie” (bij een minderjarige of meerderjarige) behoudt kind of volwassende banden met zijn oude familie. Hij kan zowel van zijn nieuwe als van zijn oude familie erven.
Zowel getrouwde als ongetrouwde koppels en koppels van een verschillend of hetzelfde geslacht kunnen kinderen adopteren. Er gelden wel voorwaarden in verband met bekwaamheid en geschiktheid.
Adoptie komt tot stand via een procedure voor de rechtbank van eerste aanleg of indien het kind minderjarig is, voor de jeugdrechtbank. ; - de stiefkinderen (bevoordeeld via een testament).
Zorgkinderen en kinderen die 'gewoon' geadopteerd zijn komen niet in aanmerking. Kleinkinderen en verdere afstammelingen van de erflater komen ook niet in aanmerking. Dit geldt ook als ze in aanmerking zouden komen omdat hun ouder (kind van de overledene) gestorven is.
En de partner?
De partner heeft recht op de helft van het bedrag dat de gemeenschappelijke kinderen samen genieten.
Deze vermindering moet aangevraagd worden in de aangifte.
Buitenlandse betaalde erfbelasting
Erf je roerende of onroerende goederen in het buitenland? Dan moet je daar mogelijk ook erfbelasting betalen. In dat geval vermindert het Vlaamse Gewest de erfbelasting die je hier op dat goed verschuldigd bent, met het bedrag dat je al in het buitenland hebt betaald. Zo wil men vermijden dat je twee keer erfbelasting betaalt: zowel in het land waar het goed ligt als in Vlaanderen.
Deze vermindering moet expliciet worden aangevraagd in de aangifte van nalatenschap Wanneer een persoon een nalatenschap erft, moet de erfbelasting betaald worden. Om te weten hoe hoog die verschuldigde rechten zijn, heeft de Vlaamse belastingendienst (Vlabel) een lijst nodig van alle goederen. Dit noemt men de aangifte van nalatenschap. Op basis van die aangifte moet Vlabel de verschuldigde erfbelasting berekenen. De aangifte van nalatenschap moet binnen de 4 maanden na het overlijden opgestuurd worden naar Vlabel. Indien het overlijden heeft plaats gehad in het buitenland krijgt men meer tijd (5 of 6 maanden, afhankelijk van het land). Na het versturen van de aangifte krijgen de erfgena(a)men een aanslagbiljet. . Je zal verschillende documenten nodig hebben om de aanvraag te staven. Vraag hiervoor meer uitleg aan het notariskantoor.
Nieuw overlijden binnen het jaar
Worden geërfde goederen binnen het jaar na een overlijden opnieuw doorgegeven door een volgend overlijden? Dan betaal je slechts de helft van de erfbelasting die je normaal zou moeten betalen. Zo wil men vermijden dat je op korte tijd twee keer het volle bedrag aan erfbelasting betaalt voor dezelfde goederen.
De vermindering moet expliciet aangevraagd worden in de aangifte van
nalatenschap
Vermogen, goederen en schulden op het moment van overlijden.
.
De vriendenerfenis
Via de “vriendenerfenis” kun je een deel van je erfenis Een ander woord voor de “nalatenschap” van de overledene. Zoals de naam het al doet vermoeden is dit alles wat de overledene nalaat: de activa (vorderingen, aandelen, goederen …), maar ook passiva (schulden). nalaten aan een of meerdere goede vrienden of verre familieleden tegen het voordeligste tarief. Dat is hetzelfde gunstige tarief dat geldt voor erfgenamen in rechte lijn of voor partners.
Deze techniek is alleen van toepassing voor vrienden en verre familieleden (broers en zusters en verdere verwanten). De vermindering wordt alleen toegekend als de erflater in een testament één of meerdere natuurlijke personen heeft aangeduid die de toepassing mogen vragen van de vermindering. Een correcte formulering is het testament is cruciaal, laat je bijstaan door een notaris.
Hoeveel bedraagt de vermindering?
Je kan maximaal 15.000 euro nalaten aan een tarief 'in rechte lijn' = 3%. De vermindering kan dus nooit meer bedragen dan 3.300 euro. Laat je minder dan 15.000 euro na aan iemand, dan zal de vermindering minder zijn. Laat je meer na dan 15.000, dan zal de vermindering tot maximaal 3.300 euro bedragen.
Als je meerdere vrienden aanduidt in je testament zal de vermindering van 3.300 euro over hen samen verdeeld worden, evenredig met hun aandeel in het legaat. Vraag hierover meer uitleg aan je notaris.
Een erfopvolger met een handicap
Heb je een handicap? Dan krijg je een vrijstelling op de erfbelasting voor een deel van de waarde van jouw aandeel in de erfenis. Hoe groot je vrijstelling (abattement) is, hangt af van je leeftijd en van het tarief dat op jouw erfenis van toepassing is.
Bovendien gelden bepaalde voorwaarden met betrekking tot de handicap. Vraag meer uitleg aan je notariskantoor.
Kinderen jonger dan 21 jaar die beide ouders verloren hebben
Jongeren die voor hun 21ste hun beide ouders verliezen moeten geen erfbelasting betalen op de gezinswoning en krijgen een vrijstelling op de eerste schijf van 75.000 euro aan roerende goederen.
Wettelijk terugkeer van een schenking
Schenken ouders of (over)grootouders bepaalde goederen aan hun kinderen of (achter)kleinkinderen, en overlijdt het kind vóór de schenker? Dan geldt er een vrijstelling voor die geschonken goederen.
Voorwaarden
Om in aanmerking te komen voor de vrijstelling, moeten alle onderstaande voorwaarden tegelijk vervuld zijn:
- De
schenking
Overeenkomst waarbij de schenker, tijdens zijn leven, onherroepelijk enig goed (of geldbedrag) afstaat uit vrijgevigheid aan de begiftigde die het aanneemt.
Schenkingen tussen ongehuwde partners zijn belangrijk vermits zij niet van elkaar kunnen erven. Schenken en erven zijn onlosmakelijk verbonden met elkaar: hoe meer geschonken wordt bij leven, hoe kleiner de totale nalatenschap en hoe lager de erfbelasting. De schenking is dus een belangrijk instrument bij successieplanning. vond plaats vóór het overlijden van het (achter)(klein)kind. - De schenker is nog in leven op het moment van dat overlijden.
- De geschonken goederen zijn óf nog in natura aanwezig in de nalatenschap, óf er is nog een schuldvordering in de nalatenschap als de goederen intussen zijn verkocht.
- Het overleden kind had op het moment van overlijden zelf geen afstammelingen.
Er geldt een specifieke vrijstelling voor maatschappelijke rechten in vennootschappen, opgericht voor realisatie en/of financiering van investeringsprogramma's van serviceflats. Er geldt ook een vrijstelling in de erfbelasting voor natuurgoederen.
Vraag hierover meer informatie aan je notariskantoor.