De verschillende manieren om te ondernemen en regels

De BV mag door één of meerdere personen worden opgericht. Dit kunnen zowel natuurlijke als rechtspersonen zijn.

Je hoeft geen minimum kapitaal te bezitten om een BV te kunnen oprichten. Wel zal er voldoende inbreng moeten gebeuren om een BV te kunnen oprichten. Een inbreng kan gebeuren in geld en/of in natura. Je kan ook arbeid of knowhow inbrengen in de BV. Hiervoor zal je een beroep moeten doen op een bedrijfsrevisor. 

Wat is het doel van deze inbreng? De vennootschap moet bij de start van haar activiteiten genoeg eigen vermogen hebben om de werkzaamheden te kunnen uitvoeren. Een 'toereikend vermogen' op grond van een financieel plan is dan ook cruciaal. Als blijkt dat er bij de start te weinig middelen waren en de onderneming binnen drie jaar failliet gaat, kunnen de oprichters persoonlijk aansprakelijk worden gesteld. 

Een BV kan op uiteenlopende manieren worden bestuurd. Zowel natuurlijke als rechtspersonen kunnen als bestuurder optreden, individueel of in collegevorm. Daarnaast kunnen één of meerdere personen worden belast met het dagelijks bestuur.

In principe heeft elke aandeelhouder één stem, maar hiervan kan worden afgeweken in de statuten. Zo kan je bepaalde aandelen meer of juist geen stemrecht geven. Op die manier kan je de structuur van je vennootschap volledig afstemmen op jouw wensen.

Dit is vooral handig voor ondernemers die hun aandelen willen doorgeven aan de volgende generatie, zonder de controle volledig uit handen te geven. Door verschillende types aandelen te creëren, met elk hun eigen stemrecht (of geen), behoud je grip op je zaak, terwijl je toch flexibel blijft. 

Er bestaan strenge regels wanneer je een stukje vermogen uit je vennootschap haalt. Om een dividend uit te keren, moet het bedrijf eerst een balans- en liquiditeitstest doorstaan. Na de uitbetaling van het dividend:

• Mag je eigen vermogen niet negatief worden (= balanstest);
• Moet je alle opeisbare schulden van de komende 12 maanden kunnen betalen (= liquiditeitstest).

Een NV kan je zowel alleen als met meerdere personen samen oprichten. Zowel natuurlijke personen als rechtspersonen kunnen een NV oprichten.

Bij de NV is er een wettelijk minimumkapitaal dat je zal moeten inbrengen wanneer je een NV opricht. Dit minimumkapitaal bedraagt 61.500 euro. Dit minimumkapitaal vormt het fundament van je onderneming en biedt tegelijk een waarborg voor de schuldeisers. 

De NV kan bestuurd worden door een raad van bestuur, een enige bestuurder of door een duaal regime met een raad van toezicht en een directieraad. Daarnaast kunnen ook één of meerdere personen worden aangesteld voor het dagelijks bestuur van de onderneming. 

De aandelen in de NV zijn vrij overdraagbaar en dus verhandelbaar. Let op: de statuten kunnen deze verhandelbaarheid wel beperken of voorwaardelijk maken. 

Net zoals bij de BV heb je bij de NV veel vrijheid om te bepalen hoe de stemrechten zullen worden ingedeeld. Dit betekent dat je in de statuten mag kiezen hoe je de stemrechten regelt. 

Er geldt wel een belangrijke uitzondering op deze regel voor beursgenoteerde vennootschappen. Beursgenoteerde vennootschappen mogen enkel een dubbel stemrecht van loyauteit toekennen aan hun aandeelhouders op naam die al minstens twee jaar aandeelhouder zijn. 

In de NV mogen winsten en reserves pas worden uitgegeven na een balanstest. Het kapitaal wordt verminderd volgens een notariële akte van kapitaalvermindering. 

Bij een CV ligt de focus  op de samenwerking tussen de vennoten. Er zijn altijd minstens drie oprichters nodig. Net zoals bij de BV en NV is de aansprakelijkheid van de aandeelhouders beperkt tot hun inbreng.

Er is geen kapitaal en geen minimale inbreng, maar er moet wel een inbreng gebeuren om aandelen te krijgen. Een inbreng kan gebeuren in geld en/of natura, maar ook knowhow en arbeid kunnen ingebracht worden. Hiervoor doet de onderneming beroep op een bedrijfsrevisor.

Bij een CV besturen één of meerdere personen de vennootschap. Dat kunnen zowel natuurlijke- als rechtspersonen zijn, al dan niet in collegevorm. Eén of meerdere personen kunnen daarnaast ook aangesteld worden voor het dagelijks bestuur.

Omdat de samenwerking tussen de vennoten onderling bij een CV van belang is, zijn de aandelen niet vrij overdraagbaar. Dit hoeft geen probleem te zijn. Kenmerkend voor de CV is de mogelijkheid om gemakkelijk in- en uit te treden uit de vennootschap, zonder dat er hiervoor een statutenwijziging nodig is.

In principe geldt een gelijke behandeling van aandeelhouders (één aandeel = één stem), maar de aandeelhouders kunnen in de statuten van deze gelijkheid afwijken door aan bepaalde (soorten) aandelen meerdere stemrechten of juist geen stemrecht toe te kennen. Op deze manier kan je een vennootschap ‘op maat’ creëren.

De aandeelhouders mogen slechts de winsten, reserves en inbrengen uitkeren indien de vennootschap zowel voldoet aan de:

• Solvabiliteitstest: het vermogen van de vennootschap mag niet negatief zijn of worden naar aanleiding van de uitkering.
• Liquiditeitstest: de uitkering mag de betaling van de schulden voor de komende twaalf maanden na de uitkering niet in het gedrang brengen.

Deze vennootschapsvorm is in wezen een overeenkomst tussen meerdere personen. Er zullen dus altijd minstens twee oprichters nodig zijn. Dit kunnen zowel natuurlijke- als rechtspersonen zijn. Bij een gewone maatschap en een VOF (met rechtspersoonlijkheid) zijn de vennoten ook met hun privévermogen hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor de schulden van de vennootschap.

Een uitzondering geldt alleen voor eventuele stille vennoten: bij hen is de aansprakelijkheid beperkt tot  het bedrag dat ze hebben ingebracht.

Bij het oprichten van een maatschap is er geen minimumkapitaal vereist. Inbreng is wel mogelijk. De vennootschap heeft zijn eigen vermogen, los van het vermogen van de vennoten.

Eén of meer zaakvoerders beheren en vertegenwoordigen de vennootschap.

Bij een maatschap is de persoon achter de vennoot  belangrijk. De aandelen zijn in principe niet overdraagbaar zonder akkoord van alle aandeelhouders.

In principe worden beslissingen genomen met éénparigheid van de stemmen.

De winstverdeling wordt bij een maatschap vrij bepaald in de oprichtingsakte.

Een VOF oprichten kan perfect zonder notariële akte. Een onderhandse akte is voldoende. Er is ook geen verplicht kapitaal. Je hebt geen financieel plan nodig en je hoeft ook geen jaarrekening te publiceren.

Een aandachtspunt bij een VOF is de onbeperkte aansprakelijkheid. Als vennoot ben je onbeperkt hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van de VOF. Je privévermogen is dus niet afgeschermd.

In tegenstelling tot de beherende vennoten houden de ‘stille’ vennoten zich niet bezig met het beheer van de vennootschap. Ze zijn louter de geldschieters. De beherende vennoten staan in voor het beheer. Zij hebben dan ook de zeggenschap over het bedrijf.

Een commanditaire vennootschap bestaat altijd minstens uit één stille vennoot en één beherende vennoot.

Een commanditaire vennootschap moet niet opgericht worden met een notariële akte. Een onderhandse akte volstaat. Er is ook geen verplicht startkapitaal dat je moet voorzien. Om een commanditaire vennootschap op te richten moet je minstens met twee zijn.

Een aandachtspunt is wel dat de beherende vennoten onbeperkt persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk zijn. ‘Hoofdelijk’ betekent dat schuldeisers alle vennoten voor het geheel van de schuld kunnen aanspreken (en niet elk voor hun deel). Het privévermogen van de vennoten is niet afgeschermd. De stille vennoten, of de geldschieters, zijn enkel maar aansprakelijk ten belope van wat ze geïnvesteerd hebben.

Een mogelijk nadeel van de commanditaire vennootschap is dat je geen winst kan uitkeren zolang de onderneming verlieslatend is.

Het oprichten van een patrimoniumvennootschap biedt voordelen. Het leidt tot een aanzienlijke belastingbesparing en ze maakt het mogelijk om het familievermogen te beheren en te behouden. Concreet zijn de voordelen van zo'n vennootschap:

• Je kan bij een patrimoniumvennootschap je interesten op een hypothecaire lening volledig aftrekken. Particulieren kunnen alleen een forfaitaire aftrek toepassen op de  enige eigen woning.
• Ook andere kosten komen fiscaal in aanmerking (verzekeringen, onderhoudskosten, registratierechten). Je kan de woning volledig afschrijven.
• Bij een patrimoniumvennootschap is er ook sprake van aandelen. Voordeel is dat je die aandelen kan schenken aan je erfgenamen (om zo hoge successierechten te vermijden). Dan geniet je van het voordelig ‘vlak’ tarief van 3%. Merk op dat je erfgenamen dan nog niet van de inkomsten of het goed  kunnen genieten. Hiervoor moet het geschonken goed uit de patrimoniumvennootschap worden gebracht. Daaraan is een prijskaartje verbonden. 

• De fiscale grondslag  bij de verhuur van een woning in een patrimoniumvennootschap: de belasting wordt geheven op de werkelijke huurinkomsten. Als een particulier een woning verhuurt aan een andere particulier, wordt hij belast op het kadastraal inkomen van de woning (vermeerderd met een bepaalde coëfficiënt) wat leidt tot een lagere belasting.
• Bij de verkoop van een onroerend goed in een patrimoniumvennootschap is er altijd een meerwaardebelasting verschuldigd. Bij de verkoop van een woning door een particulier is dit slechts het geval wanneer de verkoop binnen de vijf jaar na de aankoop heeft plaatsgevonden.
• Er zijn kosten verbonden aan het beheer van de vennootschap zelf, bv. kosten aan boekhouders.

De VZW is  een overeenkomst tussen twee of meer leden om een belangeloos doel na te streven. Ook vzw’s hebben statuten. De statuten worden goedgekeurd met een onderhandse akte of een notariële akte. Enkel een internationale vzw moet verplicht notarieel worden opgericht.

De vereniging:

• Moet een belangeloos doel nastreven;
• In het kader van één of meer welbepaalde activiteiten;
• Oprichters, bestuurders of leden mogen nooit rechtstreeks of onrechtstreeks een vermogensvoordeel halen uit de VZW. De winst mag niet uitgekeerd worden.

Bij de oprichting van een vzw komt één en ander kijken. Net zoals bij een vennootschap, heb je een bepaald bestuursorgaan (ook voor het dagelijks bestuur) en een algemene vergadering. In de statuten worden de grondregels vastgelegd van de vzw.

Een vzw wordt behandeld als een onderneming. De vzw wordt daarom ingeschreven in het rechtspersonenregister, een onderdeel van de Kruispuntbank van Ondernemingen. Op de griffie van de ondernemingsrechtbank van de zetel van de vzw, wordt voor iedere rechtspersoon een dossier gehouden (verenigingsdossier).

Mag je als lid van een vzw winst maken? Een vzw mag commerciële activiteiten uitoefenen en mag zelfs winst maken. Deze winst mag alleen in functie staan van het belangeloos doel. De VZW mag de winst niet uitkeren aan de leden. Winst mag, winstuitkering mag niet. Ook niet onrechtstreeks! Er is een onrechtstreekse winstuitkering als de activa van de vzw dalen of als de passiva stijgen, terwijl  daar geen prestatie tegenover staat.

Toch opletten

Vraag advies aan een expert indien je twijfelt aan de toegelaten activiteiten. Juridisch gezien mag een vzw commerciële activiteiten uitoefenen, maar voor de belastingen is dat toch nog een andere zaak. De fiscale regelgeving vereist nog steeds dat de “commerciële” activiteiten een bijkomstig karakter hebben. Zoniet, zal de vereniging onder de vennootschapsbelasting vallen (en niet de rechtspersonenbelasting). Dat heeft belangrijke gevolgen voor de vzw.

Mensen moeten weten dat het om een vzw gaat. Daarom moet het bestuur bij iedere akte, factuur, aankondiging, bekendmaking, brief, order, website of ander stuk bepaalde zaken vermelden:

• De naam van de vzw;
• De rechtsvorm;
• De nauwkeurige aanduiding van de zetel;
• Het ondernemingsnummer;
• Het woord “rechtspersonenregister” of de afkorting “RPR”, gevolgd door de vermelding van de rechtbank van de zetel van de vzw;
• Het e-mailadres en de website van de vzw (als die er zijn);
• In voorkomend geval, het feit dat de rechtspersoon in vereffening is.

Als bestuurder van een vzw kan je aansprakelijk gesteld worden voor bepaalde fouten. De regels met betrekking tot de bestuurdersaansprakelijkheid wanneer het over een lichte fout of onachtzaamheid van de bestuurder gaat, zijn dezelfde als voor de vennootschappen.

Voor zware fouten zijn bestuurders van vzw’s onbeperkt aansprakelijk!

Niet alle vzw’s moeten dezelfde boekhouding voeren. De wet maakt een onderscheid tussen kleine vzw’s, “micro-vzw’s”, en “andere dan kleine vwz's”. Raadpleeg je notaris of boekhouder voor meer informatie.

Een feitelijke vereniging heeft geen rechtspersoonlijkheid. Een feitelijke vereniging kan geen verbintenissen aangaan of geen eigendommen bezitten. Het zijn de individuele leden die zich persoonlijk verbinden tot de verplichtingen van de vereniging. Of je beter af bent als een feitelijke vereniging, dan wel als vzw hangt volledig af van je toekomstperspectieven en noodzakelijke verbintenissen.

Vraag hiervoor advies aan je notaris.