Stoppen met ondernemen

Eerst en vooral wordt je zelfstandige activiteit uit de KBO (Kruispuntbank van Ondernemingen) geschrapt. Hiervoor kan je bij het ondernemingsloket terecht. Het ondernemingsloket registreert de datum van de schrapping van jouw activiteit en vermeldt ook de reden van de beëindiging. Van deze schrapping ontvang je een attest.

Ook de btw -administratie moet op de hoogte zijn van de stopzetting van je onderneming. Hiervoor ga je naar een btw-kantoor. Opgelet: ook als je jouw huidige zelfstandige activiteit stopt om met een andere zelfstandige activiteit te beginnen, moet je dat  melden aan het ondernemingsloket en aan het btw-kantoor. Je behoudt dan wel je ondernemingsnummer en je btw-nummer, maar je krijgt  een nieuwe activiteit toegekend.

Je brengt binnen de 15 dagen je sociale verzekeringsfonds en je ziekenfonds op de hoogte van de stopzetting van je zaak. Je hoeft geen bijdragen meer te betalen nu je stopt (met uitzondering van een bijdrage voor het lopende kwartaal). Aan jouw sociale verzekeringsfonds moet je een persoonlijke verklaring van stopzetting en een bewijs van stopzetting (bijvoorbeeld een kopie van het attest van schrapping uit de KBO) overhandigen. Het ondernemingsloket bezorgt je die documenten bij de uitschrijving.

De ontbinding van de vennootschap betekent dat je vennootschap zijn rechtspersoonlijkheid verliest. Je onderneming zal dan niet langer bestaan. De vereffening daarentegen, heeft te maken met het voldoen van de rekeningen. De schuldeisers moeten betaald worden met de opbrengst van de verkoop van de activa. Wat overblijft,  gaat naar de aandeelhouders. De ontbinding en vereffening gebeurt in de verschillende fases.

De algemene vergadering beslist over de ontbinding en de vereffening van de vennootschap. Dit gebeurt op dezelfde wijze als bij een statutenwijziging. Als basis wordt hiervoor gebruikt:

• Een  verslag van het bestuursorgaan met de staat van actief en passief;
• Het verslag van de commissaris, bedrijfsrevisor of externe accountant.

Er wordt een vereffenaar aangesteld. De vereffenaar verkoopt je activa om met de opbrengst de schulden te betalen.

In sommige gevallen zal de ondernemingsrechtbank tussenkomen, zoals bij een deficitaire vereffening. Want dan kunnen sommige schuldeisers worden benadeeld. Daarom moet de rechtbank  de aanstelling van de vereffenaar goedkeuren én het plan van verdeling van de activa dat door hem werd opgesteld. Bij een batige vereffening is deze dubbele controle door de rechtbank niet vereist. Bij zo’n vereffening is de kans op benadeling van de schuldeisers klein. Zij kunnen immers volledig terugbetaald worden.

Is er een saldo? Dan gaat dat saldo naar de aandeelhouders van de zaak.

De gewone procedure om de onderneming stop te zetten gebeurt in twee stappen: eerst de ontbinding en dan pas de vereffening.

Daarnaast bestaat er een vereenvoudigde manier om je onderneming stop te zetten: de ontbinding en vereffening in één akte. Door de beperkte formaliteiten en snelle afhandeling, is dit voor vele ondernemingen een goed alternatief voor de gewone procedure. Om gebruik te maken van deze methode gelden een aantal voorwaarden:

• De vennoten beslissen unaniem om de vennootschap stop te zetten;
• Er wordt geen vereffenaar aangewezen;
• Alle schulden werden aan de schuldeisers betaald of op een geblokkeerde rekening geplaatst. Werd een schuldvordering nog niet voldaan, dan moet de schuldeiser of aandeelhouder schriftelijk instemmen met het gebruik van deze procedure;
• Bij een Vennootschap onder Firma (VOF) en een Commanditaire Vennootschap moet er een gecontroleerde staat van activa en passiva worden opgesteld. Zo kan men nagaan of aan de voorwaarden voor de procedure is voldaan;
• De vennoten ontvangen wat er overblijft van het actief.

Het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ) is een eerste mogelijkheid om extra te sparen voor je pensioen. De premies komen terecht in een verzekering met kapitaalgarantie. Zo kan je erop vertrouwen dat je bij pensionering een bedrag krijgt dat minstens gelijk is aan de betaalde premies.

Deze mogelijkheid bestaat voor alle zelfstandigen en voor alle beoefenaars van een vrij beroep, ongeacht of je een vennootschap hebt of niet. Het maakt ook niet uit of je zelfstandige bent in hoofdberoep of bijberoep.

Het VAPZ is een voordelige formule, want de premies die je voor het VAPZ betaalt zijn beroepskosten die je in mindering mag brengen van je beroepsinkomsten. Daardoor daalt de belastbare basis en betaal je minder belastingen en sociale bijdragen. Op de betaalde premies zijn er geen taksen verschuldigd.

Enige beperking: elk jaar kan je maar een bepaald maximum bedrag voor het VAPZ storten, namelijk maximaal 8,17% van je beroepsinkomen met een absolute bovengrens in 2020 van 3.291,30 euro.

Je kan ook opteren voor het Sociaal VAPZ. Naast de opbouw van een aanvullend pensioen, kan je dan rekenen op extra waarborgen, bijvoorbeeld bij arbeidsongeschiktheid of invaliditeit. Kies je voor een sociaal VAPZ dan bedraagt de maximaal toegelaten premie 9,40% van het beroepsinkomen met een absoluut maximum in 2020 van 3.786,81 euro.

Zoals het VAPZ, maakt ook de Individuele Pensioentoezegging (IPT) deel uit van de tweede pensioenpijler voor zelfstandigen en vrije beroepen. Maar met een belangrijk verschilpunt: een IPT is alleen mogelijk als je werkt via een vennootschap. De premies voor deze verzekering worden door de vennootschap betaald en zijn voor de vennootschap fiscaal aftrekbaar.

Maar de opgebouwde spaarpot komt wel aan jou als bedrijfsleider toe als je met pensioen gaat. Daarom wordt het IPT ook wel bestempeld als ‘de groepsverzekering voor zelfstandigen’.

Meestal zijn de premies die de vennootschap voor het IPT stort een veelvoud van de premies die betaald worden voor het VAPZ. Logisch, want voor de opbouw van een IPT ben je niet gebonden aan bepaalde grensbedragen.

Wel moet je erop letten dat je de 80 procentgrens niet overschrijdt. De som van je wettelijk pensioen, je VAPZ en je IPT, mag - omgerekend naar een jaarlijkse rente - niet hoger liggen dan 80% van het laatste ‘normale’ jaarinkomen voor je pensionering. Omdat je onmogelijk kan weten wat je laatste jaarinkomen zal zijn, wordt er rekening gehouden met je recente inkomen. Wordt de 80 procentgrens toch overschreden, dan zijn de premies fiscaal niet aftrekbaar.

Het kapitaal dat je bij pensionering via een IPT ontvangt, wordt anders belast dan het kapitaal dat je krijgt via het VAPZ. Meer details hierover bespreek je best met je fiscale adviseur.

Zelfstandigen zonder een vennootschap hebben sinds midden 2018 een bijkomende mogelijkheid om te sparen voor een aanvullend pensioen: zij kunnen sindsdien een Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen (POZ) afsluiten. Daarmee kunnen ook eenmanszaken en beoefenaars van een vrij beroep zonder een vennootschap nog een extra spaarpot in de tweede pijler opbouwen, naast het VAPZ. Zelfstandigen in bijberoep kunnen ook een POZ sluiten, maar slechts als aan bepaalde voorwaarden is voldaan.

Ook bij een POZ worden de betaalde premies in een verzekeringsproduct gestort. Aan jou de keuze of dat een verzekeringsproduct is mét of zonder kapitaalgarantie. Net zoals bij een IPT, is er op de premies een taks van 4,4% verschuldigd.

De betaalde premies leveren een belastingvermindering op van 30%. Stort je dit jaar bijvoorbeeld 6,000 euro, dan levert dat een belastingvermindering op van 2.000 euro.

Een POZ heeft ook minpunten: de premies die je stort voor een POZ worden niet in mindering gebracht van je beroepsinkomen. Daarom is een POZ meestal minder interessant dan het VAPZ. Experten raden aan om eerst te storten voor het VAPZ én voor de derde pensioenpijler (zie hieronder) en pas een POZ te overwegen als je dan nog extra marge hebt.

In principe kan je onbegrensd storten voor een POZ, evenwel op voorwaarde dat de som van je wettelijk pensioen, je VAPZ-pensioen en je POZ-pensioen niet hoger mag zijn dan 80% van het gemiddelde inkomen van de laatste drie jaar van je loopbaan als zelfstandige.