De overledene woonde in het buitenland
Stel: je ouders hebben vroeger een vakantiehuis gekocht in Spanje. Na hun pensioen besluiten ze om “permanent” te verhuizen naar Spanje, het milde weer heeft namelijk een positieve invloed op hun gezondheid. Af en toe komen ze wel nog terug naar België. Als erfgenaam zou je je kunnen afvragen welk erfrecht van toepassing zal zijn bij het overlijden van één van je ouders.
Welke autoriteit zal zorgen voor de behandeling van de erfopvolging?
Met autoriteit bedoelen we de instantie die de erfopvolging van de
nalatenschap
Vermogen, goederen en schulden op het moment van overlijden.
zal behandelen. Afhankelijk van het betrokken land kan dat een
notaris
De notaris is zowel een openbare ambtenaar die bevoegd is om authentieke akten te verlijden, te bewaren en er afschriften van te verstrekken, als een juridische raadgever. De notaris komt tussen in heel wat domeinen: huwelijken, echtscheidingen, de koop van een onroerend goed, een erfenis na overlijden,…
De notaris wordt benoemd door de Koning.
De partijen kiezen vrij hun eigen notaris.
, rechtbank, registratiekantoor of een ander bestuursorgaan zijn. Als algemeen principe geldt de regel dat de autoriteit van het land waarin de
erflater
Degene die is overleden en enig bezit - geld, goederen (en mogelijke schulden) - als erfenis nalaat.
zijn laatste gewone verblijfplaats had, optreedt. In het bovenstaande voorbeeld zou dat een instantie in Spanje zijn. Die autoriteit (bv. een Spaanse notaris) behandelt dan de erfopvolging van alle goederen van de overledene (roerend en onroerend). De Spaanse autoriteit zal dus ook de erfopvolging van de goederen gelegen in België behandelen.
Opgelet
Had de erflater zijn laatste gewone verblijfplaats buiten de EU, dan gelden andere regels. Informeer je hierover bij de notaris.
Kan ik kiezen in welke lidstaat de erfopvolging behandeld zal worden?
In principe is dat niet mogelijk, behalve in een specifiek geval. Een erflater heeft de mogelijkheid om via een testament Met een testament kan een persoon bij leven bepalen wat er na zijn overlijden met zijn goederen zal gebeuren. Bovendien kan een testament de rechten van bepaalde erfgenamen uitbreiden (bijvoorbeeld méér dan het vruchtgebruik van de gezinswoning toekennen aan de wettelijke samenwonende) of beperken (bijvoorbeeld de wettelijke reserve van de ouders afschaffen). Een testament is steeds herroepbaar. een erfkeuze te maken. Hij of zij kan kiezen om de behandeling van zijn nalatenschap volgens de erfrechtregels van het land van zijn nationaliteit toe te passen (in de plaats van de regels van het land waar hij of zij zijn gewone verblijfplaats had). Ook de erfgenamen moeten hiermee schriftelijk akkoord gaan.
Ik wil de erfenis helemaal niet ... wat nu?
De regels voor het aanvaarden of het verwerpen van de nalatenschap Het niet aanvaarden van een nalatenschap die meer schulden inhoudt dan tegoeden. Een nalatenschap verwerpen doe je bij de notaris naar keuze. Het verwerpen van een nalatenschap hoeft niet altijd verbonden te zijn aan schulden. Een kind van een overledene kan ook vrijwillig zijn erfdeel verwerpen zodat zijn eigen kinderen, die misschien meer nood hebben aan kapitaal, in hun plaats erven. Dit noemt men de “vrijwillige erfenissprong”. kunnen van land tot land verschillen. Zo kunnen de erfrechtelijke regels van een land bepalen dat de erfgenamen verplicht een keuze kenbaar moeten maken via een rechtbank. Moeten de erfgenamen dan naar dat land afreizen om de nalatenschap uitdrukkelijk te aanvaarden of te verwerpen?
Nee. De Europese regels staan toe dat de erfgenamen de nalatenschap verwerpen of aanvaarden voor het “gerecht” (autoriteit) van het land waar zij zelf hun gewone verblijfplaats hebben.
Hoe kan ik bewijzen dat ik erfgenaam ben?
Een erfgenaam De persoon die een erfenis door versterf of uiterste wil geheel of gedeeltelijk verkrijgt. kan zijn hoedanigheid van erfgenaam bewijzen aan de hand van een erfrechtverklaring Een erfrechtverklaring is een document dat opgesteld is op vraag van de erfgerechtigde. Het is een document dat aangeeft wie de erfgenamen van een overledene zijn. . Een erfrechtverklaring is een officieel document dat afgegeven wordt door de notaris of een andere bevoegde autoriteit (dit verschilt van land tot land). Zo kan een erfrechtverklaring in sommige landen nodig zijn om de bankrekeningen van de overledene te deblokkeren.
Een erfrechtverklaring van het ene land wordt mogelijk niet erkend in een ander land. Daarom heeft Europa de Europese erfrechtverklaring ontwikkeld (EER). De Europese erfrechtverklaring is een document waarmee erfgenamen en andere betrokkenen bij de afwikkeling van een nalatenschap (zoals executeurs of beheerders) hun hoedanigheid kunnen bewijzen in andere lidstaten.