Ik ben vrijgezel en ik heb geen kinderen, wie erft wat?
Bij
erven
Bij overlijden erft de overblijvende echtgenoot altijd het vruchtgebruik van de gezinswoning met alle huisraad en meubilair.
Ongehuwd samenwonenden die louter feitelijk samenwonen erven niet van elkaar tenzij er een testament in hun voordeel werd opgemaakt.
Wettelijk samenwonenden erven automatisch van elkaar.
Dit geldt alleen voor de samenwonenden die een verklaring voor de ambtenaar van de burgerlijke stand hebben opgemaakt.
wordt heel vaak aan de kinderen gedacht als
erfgenaam
De persoon die een erfenis door versterf of uiterste wil geheel of gedeeltelijk verkrijgt.
. Kinderen zijn echter niet de enige erfgenaam. Het erfrecht werkt aan de hand van orden en graden. Kinderen komen in de eerste
orde
Is een groep van familieleden die aanspraak kan maken op de nalatenschap van de overleden persoon. Er zijn in totaal vier orden.
Een voorgaande orde sluit een volgende orde uit.
Niet alle leden van de hoogste orde erven automatisch.
Het is de graad van verwantschap met de overledene die de doorslag geeft.
, maar bij afwezigheid van kinderen komen de andere orden in aanmerking om te erven.
Uiteraard zijn er ook mensen die geen kinderen en geen partner hebben. Wie erft dan?
Hypothese 1: De ouders van de overledene leven nog
De ouders hebben elk recht op 1/4de van de
nalatenschap
Vermogen, goederen en schulden op het moment van overlijden.
. Indien ze beiden nog leven, dan krijgen de broers of zussen (als de overledene een broer of een zus nalaat) de andere helft. Indien één ouder reeds is overleden, krijgen de broers en zussen 3/4de. Dit erfdeel erven ze in '
blote eigendom
Eigendom van een goed waarvan het vruchtgebruik door iemand anders wordt uitgeoefend.
' als er een langstlevende huwelijkspartner is. De langstlevende huwelijkspartner erft immers de
erfenis
Een ander woord voor de “nalatenschap” van de overledene. Zoals de naam het al doet vermoeden is dit alles wat de overledene nalaat: de activa (vorderingen, aandelen, goederen …), maar ook passiva (schulden).
in
vruchtgebruik
Het recht om een andermans goed te gebruiken en de vruchten daarvan te innen alsof men zelf de eigenaar was, met de verplichting ervoor te zorgen zodat het goed zelf in stand blijft. Een vruchtgebruiker kan dus in een onroerend wonen, maar kan evengoed dit onroerend goed verhuren en genieten van de huurinkomsten. Ander voorbeeld: De vruchtgebruiker van een kapitaal zal geen eigenaar zijn van het kapitaal, maar zal wel recht hebben op de interesten.
.
Hypothese 2: De ouders zijn gestorven
Hier zal de nalatenschap volgens de wet in gelijke delen verdeeld worden tussen de broers en zussen. Is één van hen overleden dan treden de kinderen van de overleden broer of zus in de plaats. Men noemt dit in het juridisch jargon “plaatsvervulling”. Broers en zussen zijn géén reservataire erfgenamen. Je kan dus afwijken van de wettelijke regeling, en in principe kan je alles schenken of nalaten aan iemand anders.
Hypothese 3: De ouders zijn gestorven en er zijn geen broers of zussen
In deze situatie zijn er geen familieleden meer van de tweede orde (broer of zus), en dus komt de derde orde in aanmerking, samen met de vierde orde. De derde orde zijn de ascendenten (ouders en voorouders) en de vierde orde zijn de andere familieleden tot en met de vierde graad (concreet oom, tante, nichten, neven, grootooms…). Er treedt “kloving” of splitsing op van de nalatenschap. De ene helft gaat naar de ascendenten langs vaderszijde, de andere helft gaat naar de ascendenten langs moederszijde.
Let op, erft er een huwelijkspartner in samenloop met een erfgenaam van de vierde orde, dan erft de langstlevende alles. De persoon in vierde orde erft in zo'n situatie niet.
Hypothese 4: Een andere persoon bevoordelen
Je kan van deze wettelijke erfregeling afwijken. Het kan bijvoorbeeld perfect zijn dat je geen goed contact meer hebt met je ouders of je broer of zus en daarom liever hebt dat een deel van jouw nalatenschap naar iemand anders gaat. Denk maar aan een ver familielid of een vriend die veel voor jou betekent. Hou daarbij wel rekening met het voorbehouden erfdeel van de ouders.
Fiscaal is het niet altijd interessant om een niet-familielid te bevoordelen via
testament
Met een testament kan een persoon bij leven bepalen wat er na zijn overlijden met zijn goederen zal gebeuren. Bovendien kan een testament de rechten van bepaalde erfgenamen uitbreiden (bijvoorbeeld méér dan het vruchtgebruik van de gezinswoning toekennen aan de wettelijke samenwonende) of beperken (bijvoorbeeld de wettelijke reserve van de ouders afschaffen). Een testament is steeds herroepbaar.
of een
schenking
Overeenkomst waarbij de schenker, tijdens zijn leven, onherroepelijk enig goed (of geldbedrag) afstaat uit vrijgevigheid aan de begiftigde die het aanneemt.
Schenkingen tussen ongehuwde partners zijn belangrijk vermits zij niet van elkaar kunnen erven. Schenken en erven zijn onlosmakelijk verbonden met elkaar: hoe meer geschonken wordt bij leven, hoe kleiner de totale nalatenschap en hoe lager de erfbelasting. De schenking is dus een belangrijk instrument bij successieplanning.
. De tarieven lopen sterk op (voor de
erfbelasting
De erfbelasting is de verzamelterm voor het vroeger gekende “successierecht” en het “recht van overgang”. Het is een belasting die je moet betalen bij het erven van een nalatenschap.
De hoogte van de erfbelasting is afhankelijk van de graad van verwantschap met de overledene. Hoe dichter de verwantschap, hoe minder erfbelastingen je moet betalen. Kinderen van de overledene betalen dus minder erfbelastingen dan de broer, zus, tante of andere familieleden.
Aangezien de erfbelasting altijd uitgedrukt wordt in een percentage, is de hoogte van de verschuldigde erfbelasting ook afhankelijk van de waarde van de erfenis.
is dat 25% tot 55% en voor de schenkbelasting 10% tot 40% wat de onroerende goederen betreft. Schenkingen van roerende goederen gebeuren aan een tarief van 7% ). Toch bestaan er mogelijkheden die de
notaris
De notaris is zowel een openbare ambtenaar die bevoegd is om authentieke akten te verlijden, te bewaren en er afschriften van te verstrekken, als een juridische raadgever. De notaris komt tussen in heel wat domeinen: huwelijken, echtscheidingen, de koop van een onroerend goed, een erfenis na overlijden,…
De notaris wordt benoemd door de Koning.
De partijen kiezen vrij hun eigen notaris.
jou kan aanraden om een fiscale kater te voorkomen. Laat je adviseren door een notariskantoor.