De ‘verdachte periode’ bij niet-geregistreerde roerende schenkingen: wat is dat juist?
Dit bericht is geschreven op 12/11/2024, in functie van de regelgeving die op dat moment gold. Informeer je altijd bij een notariskantoor om specifieke informatie en advies te krijgen dat bij je situatie past.
Schenken is een mooie manier om iemand bij leven een financieel duwtje in de rug te geven. Bankgiften, bijvoorbeeld, zijn in de praktijk populair omdat ze niet verplicht moeten geregistreerd worden en dus onbelast kunnen gebeuren. Maar tegelijkertijd gaan zulke schenkingen wel gepaard met een belangrijk risico. Dat heeft allemaal te maken met de ‘verdachte periode’. Precies deze regel wordt onder de loep genomen door het Vlaams Regeerakkoord. Een woordje uitleg.
Op schenkingen betaal je in principe schenkbelasting. Je moet een onderscheid maken tussen onroerende schenkingen (bv. de
schenking
Overeenkomst waarbij de schenker, tijdens zijn leven, onherroepelijk enig goed (of geldbedrag) afstaat uit vrijgevigheid aan de begiftigde die het aanneemt.
Schenkingen tussen ongehuwde partners zijn belangrijk vermits zij niet van elkaar kunnen erven. Schenken en erven zijn onlosmakelijk verbonden met elkaar: hoe meer geschonken wordt bij leven, hoe kleiner de totale nalatenschap en hoe lager de erfbelasting. De schenking is dus een belangrijk instrument bij successieplanning.
van een huis), die belast worden aan specifieke progressieve schenkingstarieven, en roerende schenkingen (bv. de schenking van geld, juwelen of aandelen), die belast worden aan vlakke tarieven. Tussen partners en in
rechte lijn
Tussen ouders en kinderen, tussen echtgenoten en (wettelijk) samenwonenden.
(dus bv. van ouder tot kind, grootouders aan kleinkinderen…) bedraagt het tarief van de roerende schenkingen in Vlaanderen 3%. Schenk je in Vlaanderen aan iemand anders dan ‘in rechte lijn’ of tussen partners, dan betaal je daar het vlak tarief van 7% op.
Registreren of niet registreren
In principe moet een schenking voor
notaris
De notaris is zowel een openbare ambtenaar die bevoegd is om authentieke akten te verlijden, te bewaren en er afschriften van te verstrekken, als een juridische raadgever. De notaris komt tussen in heel wat domeinen: huwelijken, echtscheidingen, de koop van een onroerend goed, een erfenis na overlijden,…
De notaris wordt benoemd door de Koning.
De partijen kiezen vrij hun eigen notaris.
gebeuren en deze notariële schenkingen zijn verplicht registreerbaar. Hierop bestaan een aantal uitzonderingen zoals een
handgift
De handgift is een vormvrije schenking die geldig tot stand komt door de materiële overhandiging van het geschonken goed door de schenker aan de begiftigde.
of een
bankgift
Bij een bankgift worden geld of effecten overgeschreven van de rekening van de schenker naar de rekening van de begunstigde.
. Deze moeten niet voor notaris gebeuren en moeten in België bijgevolg niet verplicht geregistreerd worden. In dat geval moet men dan wel rekening houden met de zogenaamde ‘verdachte periode’: overlijdt de schenker binnen de drie jaar na de hand- of bankgift, dan worden de geschonken goederen alsnog fictief toegevoegd aan de
nalatenschap
Vermogen, goederen en schulden op het moment van overlijden.
voor de berekening van de
erfbelasting
De erfbelasting is de verzamelterm voor het vroeger gekende “successierecht” en het “recht van overgang”. Het is een belasting die je moet betalen bij het erven van een nalatenschap.
De hoogte van de erfbelasting is afhankelijk van de graad van verwantschap met de overledene. Hoe dichter de verwantschap, hoe minder erfbelastingen je moet betalen. Kinderen van de overledene betalen dus minder erfbelastingen dan de broer, zus, tante of andere familieleden.
Aangezien de erfbelasting altijd uitgedrukt wordt in een percentage, is de hoogte van de verschuldigde erfbelasting ook afhankelijk van de waarde van de erfenis.
. En dat heeft zo zijn negatieve gevolgen voor de begiftigde.
Niet-geregistreerde schenkingen zijn dus eigenlijk ‘gokschenkingen’. Zonder
registratie
Registratie is de formaliteit bestaande uit het overschrijven, ontleden of vermelden van een akte of van een geschrift door de ontvanger van de registratie in een daartoe bestemd register.
betaal je effectief geen schenkbelasting, maar de begiftigde zou wel finaal meer kunnen betalen aan
erfbelasting
De erfbelasting is de verzamelterm voor het vroeger gekende “successierecht” en het “recht van overgang”. Het is een belasting die je moet betalen bij het erven van een nalatenschap.
De hoogte van de erfbelasting is afhankelijk van de graad van verwantschap met de overledene. Hoe dichter de verwantschap, hoe minder erfbelastingen je moet betalen. Kinderen van de overledene betalen dus minder erfbelastingen dan de broer, zus, tante of andere familieleden.
Aangezien de erfbelasting altijd uitgedrukt wordt in een percentage, is de hoogte van de verschuldigde erfbelasting ook afhankelijk van de waarde van de erfenis.
moest de schenker binnen de verdachte periode overlijden. Dit risico wordt nu des te groter, nu de Vlaamse Regering heeft aangekondigd dat de verdachte periode voor schenkingen vanaf 1 januari 2025 niet drie, maar vijf jaar zou bedragen.
Een voorbeeld
Hans heeft twee zonen. Zijn jongste zoon staat op het punt zijn eerste woning te kopen. Om hem financieel te helpen doet Hans op 6 januari 2025 een bankgift van 60.000 euro die hij niet laat registreren. Drie jaar geleden heeft hij een gelijkaardige som aan zijn oudste zoon gegeven. In 2029, Vier jaar na de bankoverschrijving aan zijn jongste zoon, slaat het noodlot toe: Hans overlijdt onverwachts. Op datum van overlijden had Hans een onroerend goed Is een terrein en alles wat zich daar vast (onroerend) op bevindt, zoals een huis, afsluitingen, verhardingen,... van 500.000 euro en 200.000 euro op zijn bankrekening. Hoe zit het met de erfbelasting van beide zonen?
De oudste zoon (die geen schenking kreeg in de vijf jaar voor het overlijden) betaalt in totaal 25.500 euro aan erfbelasting (19.500 euro op het onroerend vermogen + 6000 euro op het roerend vermogen)
De jongste zoon (die vier jaar vóór het overlijden een schenking kreeg) betaalt in totaal 30.900 euro aan erfbelasting (19.500 euro op het onroerend vermogen + 11.400 euro op het roerend vermogen).
De ene zoon betaalt meer erfbelasting (5.400 euro) dan zijn broer omwille van de ongeregistreerde schenking.
Toch op veilig spelen
Wie overgaat tot een hand- of bankgift kan deze achteraf alsnog spontaan laten registreren. Dat biedt een oplossing voor schenkers die toch niet meer zeker zijn van hun levensverwachting. Denk maar aan iemand die een ziektediagnose krijgt. Registratie van de schenking kan nog gedurende de verdachte periode. De schenker betaalt dan alsnog schenkbelasting (3% of 7%). Bij een onverwachts overlijden biedt een bankgift uiteraard geen soelaas.
Let wel, de schenking moet tijdig geregistreerd worden bij het federale kantoor Rechtszekerheid Een kantoor Rechtszekerheid (vroeger gekend als een hypotheekkantoor) is een overheidsinstelling. Hier wordt in de eerste plaats bijgehouden wie de eigenaar is van een welbepaald onroerend goed. Wanneer de eigendom van een onroerend goed via een notariële akte overgaat van de ene persoon op de andere, is de notaris verplicht om deze overdracht te melden aan het hypotheekkantoor. Hier noteert men ook met welke hypothecaire inschrijvingen een onroerend goed belast is. . Concreet moet de registratie vóór het overlijden gebeuren. Dit klinkt eenvoudig, maar de regels zijn streng. Zo kan een aanbieding ter registratie geweigerd worden door een onvolledigheid. Een aanbieding in het weekend, op een feestdag of na 12u op een werkdag zal slechts geacht worden te zijn gedaan op de eerstvolgende werkdag. Als daardoor de schenking niet uiterlijk op de dag van overlijden wordt geregistreerd, is alsnog erfbelasting verschuldigd (in plaats van schenkbelasting). Bij notariële schenkingen is schenkbelasting verschuldigd van zodra de schenkingsakte is getekend. Voor ‘last-minute’ schenkingen is de notariële schenking dan ook de veiligste optie Een optie (eenzijdige belofte) is een voorovereenkomst dat van de eigenlijke koopovereenkomst moet onderscheiden worden. De verkoper belooft het goed aan welbepaalde persoon te verkopen (aankoopoptie) of een koper belooft het goed aan een welbepaalde persoon te kopen (verkoopoptie). De verkoop komt pas tot stand indien de koper of verkoper de optie binnen een welbepaalde termijn “licht”. Een optie heeft als groot voordeel dat het de koper nog enige beslissingsvrijheid heeft, de verkoper mag immers het goed niet doorverkopen aan iemand anders gedurende deze termijn. om zo’n problemen te vermijden.
Beroep doen op notaris: ook nuttig bij eenvoudige hand-of bankgiften
Bij sommige roerende schenkingen moet je sowieso beroep doen op een notaris. Denk maar aan de schenking van aandelen onder voorbehoud van vruchtgebruik Het recht om een andermans goed te gebruiken en de vruchten daarvan te innen alsof men zelf de eigenaar was, met de verplichting ervoor te zorgen zodat het goed zelf in stand blijft. Een vruchtgebruiker kan dus in een onroerend wonen, maar kan evengoed dit onroerend goed verhuren en genieten van de huurinkomsten. Ander voorbeeld: De vruchtgebruiker van een kapitaal zal geen eigenaar zijn van het kapitaal, maar zal wel recht hebben op de interesten. . Maar ook voor eenvoudige schenkingen kan het dus nuttig zijn om beroep te doen op een notaris. Hij kan je optimaal adviseren over de andere, meer familiale effecten, van een schenking. Aarzel niet om je te laten informeren.
Alle informatie over de wijzigingen met betrekking tot de duur van de verdachte periode (van 3 jaar naar 5 jaar) is onder voorbehoud. Hoewel deze fiscale wijziging werd aangekondigd en bevestigd door de Vlaamse Regering, zijn er momenteel nog geen wetsontwerpen. Hou Notaris.be in de gaten voor meer informatie over de nakende fiscale hervormingen.
