Een beding van conventioneel terugkeer: een must voor een doordachte schenking
Dit bericht is geschreven op 17/11/2023, in functie van de regelgeving die op dat moment gold. Informeer je altijd bij een notariskantoor om specifieke informatie en advies te krijgen dat bij je situatie past.
Veel ouders willen hun kinderen bij leven een financieel duwtje in de rug geven. Om dit te doen, overwegen ze vaak om te schenken. Maar wat gebeurt er met de
schenking
Overeenkomst waarbij de schenker, tijdens zijn leven, onherroepelijk enig goed (of geldbedrag) afstaat uit vrijgevigheid aan de begiftigde die het aanneemt.
Schenkingen tussen ongehuwde partners zijn belangrijk vermits zij niet van elkaar kunnen erven. Schenken en erven zijn onlosmakelijk verbonden met elkaar: hoe meer geschonken wordt bij leven, hoe kleiner de totale nalatenschap en hoe lager de erfbelasting. De schenking is dus een belangrijk instrument bij successieplanning.
als het begunstigde kind voor hen komt te overlijden? Een goed doordachte schenking met een optioneel beding van terugkeer is een belangrijke waarborg dat op een pijnlijk moment soelaas biedt.
Wat zegt de wet?
De wet voorziet een oplossing voor de pijnlijke situatie waarbij een begunstigd kind voor zijn ouders komt te overlijden. Onder welbepaalde voorwaarden keert de schenking terug naar de schenkende ouder(s) zonder dat ze hier
erfbelasting
De erfbelasting is de verzamelterm voor het vroeger gekende “successierecht” en het “recht van overgang”. Het is een belasting die je moet betalen bij het erven van een nalatenschap.
De hoogte van de erfbelasting is afhankelijk van de graad van verwantschap met de overledene. Hoe dichter de verwantschap, hoe minder erfbelastingen je moet betalen. Kinderen van de overledene betalen dus minder erfbelastingen dan de broer, zus, tante of andere familieleden.
Aangezien de erfbelasting altijd uitgedrukt wordt in een percentage, is de hoogte van de verschuldigde erfbelasting ook afhankelijk van de waarde van de erfenis.
op betalen. De schenking keert automatisch terug als:
- De schenking van de ouders komt;
- De goederen zich nog in het vermogen van het begunstigde kind bevinden (het kind mag bv. het geschonken goed niet verkocht hebben);
- Het overleden kind zelf geen erfgenamen heeft. Heeft het overleden kind zelf kinderen, dan zullen zij deze goederen
erven
Bij overlijden erft de overblijvende echtgenoot altijd het vruchtgebruik van de gezinswoning met alle huisraad en meubilair.
Ongehuwd samenwonenden die louter feitelijk samenwonen erven niet van elkaar tenzij er een testament in hun voordeel werd opgemaakt.
Wettelijk samenwonenden erven automatisch van elkaar. Dit geldt alleen voor de samenwonenden die een verklaring voor de ambtenaar van de burgerlijke stand hebben opgemaakt.
volgens de regels van het erfrecht; - De ouders moeten in de aangifte van nalatenschap Wanneer een persoon een nalatenschap erft, moet de erfbelasting betaald worden. Om te weten hoe hoog die verschuldigde rechten zijn, heeft de Vlaamse belastingendienst (Vlabel) een lijst nodig van alle goederen. Dit noemt men de aangifte van nalatenschap. Op basis van die aangifte moet Vlabel de verschuldigde erfbelasting berekenen. De aangifte van nalatenschap moet binnen de 4 maanden na het overlijden opgestuurd worden naar Vlabel. Indien het overlijden heeft plaats gehad in het buitenland krijgt men meer tijd (5 of 6 maanden, afhankelijk van het land). Na het versturen van de aangifte krijgen de erfgena(a)men een aanslagbiljet. uitdrukkelijk vragen om de vrijstelling van het betalen van erfbelasting De erfbelasting is de verzamelterm voor het vroeger gekende “successierecht” en het “recht van overgang”. Het is een belasting die je moet betalen bij het erven van een nalatenschap. De hoogte van de erfbelasting is afhankelijk van de graad van verwantschap met de overledene. Hoe dichter de verwantschap, hoe minder erfbelastingen je moet betalen. Kinderen van de overledene betalen dus minder erfbelastingen dan de broer, zus, tante of andere familieleden. Aangezien de erfbelasting altijd uitgedrukt wordt in een percentage, is de hoogte van de verschuldigde erfbelasting ook afhankelijk van de waarde van de erfenis. .
Voorzie toch een clausule bij een schenking
Ondanks het bestaan van een wettelijke ‘parachute’, is het toch nuttig om een ‘beding van conventionele terugkeer’ te voorzien, voor het geval er niet aan de voorwaarden voor de
wettelijke terugkeer
Bij een schenking door ouders aan hun kind komen de geschonken goederen, onder bepaalde voorwaarden, belastingsvrij, en krachtens de wet naar de ouders terug als het kind voor de ouders overlijdt en zelf geen kinderen nalaat.
voldaan zou zijn. Dit kan bijvoorbeeld zijn omdat het goed zich niet meer in natura in de
nalatenschap
Vermogen, goederen en schulden op het moment van overlijden.
bevindt of omdat het kind zelf niet kinderloos overlijdt.
De
notaris
De notaris is zowel een openbare ambtenaar die bevoegd is om authentieke akten te verlijden, te bewaren en er afschriften van te verstrekken, als een juridische raadgever. De notaris komt tussen in heel wat domeinen: huwelijken, echtscheidingen, de koop van een onroerend goed, een erfenis na overlijden,…
De notaris wordt benoemd door de Koning.
De partijen kiezen vrij hun eigen notaris.
kan schenkende ouders begeleiden bij het formuleren van zo’n beding. Verschillende mogelijkheden kunnen met de notaris besproken worden. Zo kan het beding uitwerking hebben in het geval van vooroverlijden van het begiftigde kind alleen, of alleen in het geval van vooroverlijden van het begiftigde kind en zijn afstammelingen. De schenker kiest zelf hoe ver hij gaat.
Optioneel: de touwtjes in handen behouden
De notaris kan ervoor zorgen dat de toepassing van de clausule optioneel wordt gemaakt. Dit laat de schenkende ouders de keuze om de terugkeer van het geschonken goed al dan niet te vragen in functie van de omstandigheden op het moment zelf. Denk maar aan de situatie waarbij hun kind een onroerend goed Is een terrein en alles wat zich daar vast (onroerend) op bevindt, zoals een huis, afsluitingen, verhardingen,... had gekregen via een schenking, maar waarbij de ouders niet per se dat goed terug wensen omdat hun kind ook een partner met kinderen nalaat. Uit menselijke overwegingen en uit affectie voor de gezinsleden van hun overleden kind, kan het zijn dat de ouders de zaken liever zo laten. Met een optioneel beding van terugkeer in een schenking hebben de ouders de ruimte om deze belangrijke beslissing weloverwogen te nemen.
