Een schenking als voorschot op een erfenis… of juist niet?
Dit bericht is geschreven op 16/03/2022, in functie van de regelgeving die op dat moment gold. Informeer je altijd bij een notariskantoor om specifieke informatie en advies te krijgen dat bij je situatie past.
De wet gaat ervan uit dat ouders hun kinderen gelijk willen behandelen. Daarom worden schenkingen in principe gezien als voorschotten op erfenissen. Wie een
schenking
Overeenkomst waarbij de schenker, tijdens zijn leven, onherroepelijk enig goed (of geldbedrag) afstaat uit vrijgevigheid aan de begiftigde die het aanneemt.
Schenkingen tussen ongehuwde partners zijn belangrijk vermits zij niet van elkaar kunnen erven. Schenken en erven zijn onlosmakelijk verbonden met elkaar: hoe meer geschonken wordt bij leven, hoe kleiner de totale nalatenschap en hoe lager de erfbelasting. De schenking is dus een belangrijk instrument bij successieplanning.
ontvangt, zal deze schenking verrekend zien met zijn erfdeel. Maar dat hoeft niet altijd het geval te zijn. Soms kan je werkelijk schenken als ‘extraatje’.
Wat bij een overlijden?
Om de gelijkheid tussen kinderen te bewaren, brengt het kind dat een schenking heeft ontvangen de schenking ‘in’. Dat betekent concreet dat de
notaris
De notaris is zowel een openbare ambtenaar die bevoegd is om authentieke akten te verlijden, te bewaren en er afschriften van te verstrekken, als een juridische raadgever. De notaris komt tussen in heel wat domeinen: huwelijken, echtscheidingen, de koop van een onroerend goed, een erfenis na overlijden,…
De notaris wordt benoemd door de Koning.
De partijen kiezen vrij hun eigen notaris.
rekening zal houden met die schenking bij de verrekening van de individuele erfdelen van de kinderen. Het kind dat al een schenking kreeg, zal wat minder
erven
Bij overlijden erft de overblijvende echtgenoot altijd het vruchtgebruik van de gezinswoning met alle huisraad en meubilair.
Ongehuwd samenwonenden die louter feitelijk samenwonen erven niet van elkaar tenzij er een testament in hun voordeel werd opgemaakt.
Wettelijk samenwonenden erven automatisch van elkaar.
Dit geldt alleen voor de samenwonenden die een verklaring voor de ambtenaar van de burgerlijke stand hebben opgemaakt.
dan zijn broers of zussen (ter waarde van de schenking op de dag van overlijden van de schenkende ouder).
Een schenking als extraatje
Schenkingen zijn niet altijd voorschotten op erfenissen. Een schenkende ouder kan kiezen om een kind een “extraatje” te geven, bovenop zijn erfdeel. Zo’n schenking wordt dan niet verrekend met het erfdeel van het kind. Het begunstigde kind zal zo’n schenking dus niet moeten ‘inbrengen’. Aangezien dit niet de regel is, moet een schenker expliciet vermelden dat de schenking ‘buiten erfdeel’ gebeurt.
De schenkende ouder is dan wel begrensd door het ‘beschikbaar deel’. Iedereen heeft een vast deel van zijn vermogen waarover hij vrij over kan beschikken, door bijvoorbeeld een testament Met een testament kan een persoon bij leven bepalen wat er na zijn overlijden met zijn goederen zal gebeuren. Bovendien kan een testament de rechten van bepaalde erfgenamen uitbreiden (bijvoorbeeld méér dan het vruchtgebruik van de gezinswoning toekennen aan de wettelijke samenwonende) of beperken (bijvoorbeeld de wettelijke reserve van de ouders afschaffen). Een testament is steeds herroepbaar. op te stellen of te schenken. Ongeacht het aantal kinderen kan iedereen vrij schenken en nalaten via testament voor van de helft van zijn vermogen. De andere helft van het vermogen staat als het ware ‘geparkeerd’ voor de beschermde erfgenamen, zoals de kinderen.
Wat als je toch ‘te veel’ schenkt?
Is de schenking aan een kind te omvangrijk en zijn de andere kinderen hierdoor benadeeld? Dat kunnen de benadeelde kinderen hun rechten laten gelden. Zij hebben immers recht op een minimum erfdeel, en door de schenking komt dat deel in het gedrang. Zo’n maatregel komt echter niet automatisch. De kinderen die zich benadeeld voelen, moeten een specifieke procedure opstarten: de zogenaamde vordering tot inkorting Ieder vermogen bestaat uit een beschikbaar deel en een onbeschikbaar deel (de reserve). Men kan schenken of nalaten via testament ten belope van het beschikbaar deel. De reserve mag niet aangetast worden, ze wordt voorbehouden aan de kinderen (of soms de ouders). Tast een gift of een schenking toch de reserve aan, dan moet inkorting plaatsvinden. De schenking wordt gekortwiekt ten belope van het deel dat het beschikbaar deel van de erfenis overtreft. .
Kan je de ene schenking in een andere omzetten?
Kan je een schenking als ‘voorschot’ (waarbij er dus een verrekening gebeurt bij overlijden) omzetten in een schenking ‘buiten erfdeel’ (waarbij er geen verrekening gebeurt bij overlijden) en omgekeerd? Ja! Hiervoor moet de schenkende ouder wel een overeenkomst sluiten met het begunstigde kind. Beide partijen moeten dus akkoord gaan met de nieuwe gevolgen van de schenking. Een schenkende ouder kan die omzetting ook regelen met een testament, maar dat moet het begunstigd kind dit wel nog aanvaarden na overlijden van de ouder. Aanvaardt het begunstigde kind deze regeling via testament, dan zegt dat nog niets over het feit dat het kind de erfenis al dan niet aanvaard. Dat staat er los van.
