Het erfrecht werd hervormd. Heeft dit een impact op mij en mijn gezin?
Dit bericht is geschreven op 03/09/2018, in functie van de regelgeving die op dat moment gold. Informeer je altijd bij een notariskantoor om specifieke informatie en advies te krijgen dat bij je situatie past.
Met de hervorming van het erfrecht werden de basisprincipes van ons erfrecht van onder het stof gehaald en onderworpen aan een heuse update. Kort samengevat rust de hervorming van het erfrecht op drie grote pijlers:
1. De wijziging van de omvang van de reserves (wettelijk beschermde erfdelen) voor de kinderen en de afschaffing van de ouderlijke
reserve
De reserve is het wettelijk erfdeel dat bepaalde in de wet opgesomde erfgenamen (kinderen, de langstlevende echtgeno(o)t(e), in sommige gevallen de ouders…) nooit kan ontnomen worden.
Sinds 1 september 2018 kan iedereen over de helft van zijn vermogen beschikken. Met ‘beschikken’ bedoelen we schenken of legateren via een
testament
Met een testament kan een persoon bij leven bepalen wat er na zijn overlijden met zijn goederen zal gebeuren. Bovendien kan een testament de rechten van bepaalde erfgenamen uitbreiden (bijvoorbeeld méér dan het vruchtgebruik van de gezinswoning toekennen aan de wettelijke samenwonende) of beperken (bijvoorbeeld de wettelijke reserve van de ouders afschaffen). Een testament is steeds herroepbaar.
. Deze belangrijke wijziging staat synoniem voor méér vrijheid om te beslissen welk deel van zijn vermogen aan wie toekomt. Deze wijziging zal dus ongetwijfeld de nieuw samengestelde gezinnen aanspreken, evenals de mensen die iets willen nalaten aan andere personen dan hun kinderen. Mensen die al een testament hebben opgesteld, kunnen bij de
notaris
De notaris is zowel een openbare ambtenaar die bevoegd is om authentieke akten te verlijden, te bewaren en er afschriften van te verstrekken, als een juridische raadgever. De notaris komt tussen in heel wat domeinen: huwelijken, echtscheidingen, de koop van een onroerend goed, een erfenis na overlijden,…
De notaris wordt benoemd door de Koning.
De partijen kiezen vrij hun eigen notaris.
nagaan over deze wetswijziging een aanpassing van hun testament verantwoordt.
Ouders hebben geen recht meer op een voorbehouden deel. Zij hebben wel recht op een uitkering indien ze behoeftig zijn. Het erfrecht van de ouders speelt vooral in de situaties waarbij mensen geen kinderen hebben (kinderen hebben immers voorrang op de ouders als op
erven
Bij overlijden erft de overblijvende echtgenoot altijd het vruchtgebruik van de gezinswoning met alle huisraad en meubilair.
Ongehuwd samenwonenden die louter feitelijk samenwonen erven niet van elkaar tenzij er een testament in hun voordeel werd opgemaakt.
Wettelijk samenwonenden erven automatisch van elkaar.
Dit geldt alleen voor de samenwonenden die een verklaring voor de ambtenaar van de burgerlijke stand hebben opgemaakt.
aankomt). Het verdwijnen van de ouderlijke reserve betekent niet dat de ouders niet meer kunnen erven, het betekent wél dat erflaters meer vrijheid hebben om hun vermogen aan iemand anders na te laten, indien ze hun vermogen niet naar hun ouders willen laten gaan. Iemand zonder kinderen kan vandaag dus heel zijn vermogen wegschenken of nalaten aan eender wie, zonder zich in te laten met het erfrecht van zijn ouders. Vroeger was dat niet het geval.
2. De wijziging van de regels over de
inkorting
Ieder vermogen bestaat uit een beschikbaar deel en een onbeschikbaar deel (de reserve). Men kan schenken of nalaten via testament ten belope van het beschikbaar deel. De reserve mag niet aangetast worden, ze wordt voorbehouden aan de kinderen (of soms de ouders).
Tast een gift of een schenking toch de reserve aan, dan moet inkorting plaatsvinden. De schenking wordt gekortwiekt ten belope van het deel dat het beschikbaar deel van de erfenis overtreft.
en de
inbreng
Inbreng betekent dat het geschonken goed moet terugkeren naar de erfmassa waar het onder de erfgenamen zal verdeeld worden.
van schenkingen en legaten
Schenkingen en erfenissen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hoe een schenking wordt ingebracht of ingekort en wat de waarde van een schenking is (De waarde van een schenking doorheen de jaren kan wijzigingen!) is van cruciaal belang om latere conflicten tussen erfgenamen te vermijden. De hervorming verlaat het principe dat schenkingen “in natura” moeten worden ingebracht of ingekort, wat de begiftigden meer zekerheid geeft. Ze kunnen hun goed immers behouden, maar er gebeurt of verrekening; het goed moet niet langer “in natura” terugkeren naar de
nalatenschap
Vermogen, goederen en schulden op het moment van overlijden.
. Mensen die reeds hebben geschonken doen er goed aan om een bezoek te brengen bij de notaris. Tot en met 1 september 2019 kan de notaris een akte van behoud opstellen om de oude erfregels toch van toepassing te laten op de reeds verrichte schenkingen.
Wil je weten wat een “inbreng” of een “inkorting” precies is? Klik dan hier en hier
3. De mogelijkheid om in bepaalde gevallen punctuele- of globale familiale erfovereenkomsten op te stellen.
Ouders kunnen met hun kinderen nagaan of de verkregen voordelen die ze tijdens hun leven hebben kunnen genieten (zoals dure studies, het helpen met verbouwingen aan een huis, de zorg voor de kleinkinderen) evenwichtig zijn ten opzichte van elkaar. De zogenaamde ‘globale erfovereenkomsten’ tussen gezinnen geven een kans om in alle transparantie de tellers weer op nul te plaatsen tussen de broers en zussen eenmaal de nalatenschap openvalt. Ook personen individueel kunnen aan de hand van ‘punctuele overeenkomsten’ bepaalde beslissingen nemen over de waarde van een schenking of hun reserve.