Wat kan je als pleegouder regelen voor je pleegkind?

Dit bericht is geschreven op 25/11/2022, in functie van de regelgeving die op dat moment gold. Informeer je altijd bij een notariskantoor om specifieke informatie en advies te krijgen dat bij je situatie past.
Het is de week van de pleegzorg. In Vlaanderen zetten bijna 7.000 pleeggezinnen zich elke dag in om kinderen en jongeren met een kwetsbare thuissituatie een veilige thuis te geven. Notarissen krijgen af en toe vragen van pleegouders: erft een pleegkind van mij? Kan ik iets regelen en… benadeel ik dan mijn biologische kinderen niet?
In tegenstelling tot adoptiekinderen,
erven
Bij overlijden erft de overblijvende echtgenoot altijd het vruchtgebruik van de gezinswoning met alle huisraad en meubilair.
Ongehuwd samenwonenden die louter feitelijk samenwonen erven niet van elkaar tenzij er een testament in hun voordeel werd opgemaakt.
Wettelijk samenwonenden erven automatisch van elkaar.
Dit geldt alleen voor de samenwonenden die een verklaring voor de ambtenaar van de burgerlijke stand hebben opgemaakt.
pleegkinderen niet automatisch van de pleegouders. Ze erven dus van hun ouders. De ouders behouden trouwens ook het
ouderlijk gezag
Het geheel van rechten dat de wet toekent aan de ouders met betrekking tot het bestuur van de persoon en de goederen van hun niet-ontvoogde minderjarige kinderen. Het ouderlijk gezag omvat 3 componenten:
- het gezag over de persoon van het kind (welke godsdienst zal het kind volgen? Welke opvoeding zal hij krijgen?)
- het wettelijk genot op de goederen van het kind (ouders hebben een wettelijk vruchtgebruik).
- het wettelijk beheer van de goederen van het kind (ouders mogen de rekeningen beheren van het minderjarig kind).
. Wie financieel iets wil regelen voor zijn pleegkind kan naar de
notaris
De notaris is zowel een openbare ambtenaar die bevoegd is om authentieke akten te verlijden, te bewaren en er afschriften van te verstrekken, als een juridische raadgever. De notaris komt tussen in heel wat domeinen: huwelijken, echtscheidingen, de koop van een onroerend goed, een erfenis na overlijden,…
De notaris wordt benoemd door de Koning.
De partijen kiezen vrij hun eigen notaris.
. Er zijn immers verschillende mogelijkheden om toch een financiële bescherming te voorzien.
Testament
Wie na zijn overlijden iets wil nalaten aan zijn pleegkind, kan dat. Dat kan via een
testament
Met een testament kan een persoon bij leven bepalen wat er na zijn overlijden met zijn goederen zal gebeuren. Bovendien kan een testament de rechten van bepaalde erfgenamen uitbreiden (bijvoorbeeld méér dan het vruchtgebruik van de gezinswoning toekennen aan de wettelijke samenwonende) of beperken (bijvoorbeeld de wettelijke reserve van de ouders afschaffen). Een testament is steeds herroepbaar.
. Een testament stel je bij leven op, maar krijgt pas uitwerking na je overlijden. Je kan je testament ook op elk moment wijzigen zolang je gezond van geest bent. Je kan een testament zelf opstellen, of je kan je testament laten opstellen bij de notaris. Dat laatste geeft je meer veiligheid. Een notaris zorgt ervoor dat je testament niet in vraag kan worden gesteld. Bovendien adviseert de notaris je ook over de inhoud van het testament. Niet alles kan en mag zomaar. Als je kinderen hebt, zal je bijvoorbeeld rekening moeten houden met hun minimaal erfdeel. Als regel geldt dat je kinderen recht hebben op de helft van je
nalatenschap
Vermogen, goederen en schulden op het moment van overlijden.
. De andere helft kan je gebruiken om na te laten aan anderen, bv. je pleegkinderen.
Successietarieven voor pleegkinderen
Had je al iets geregeld voor een pleegkind in een testament? Doe dan even een check-up bij de notaris. De kans is groot dat je in je testament een ‘duolegaat’ hebt voorzien. Sinds kort is het fiscaal nut bij duolegaten weggevallen. Deze testamenten kunnen door deze wetswijziging een heel andere uitwerking krijgen. Laat je testament dus bij de notaris aanpassen als je zo’n duolegaat had voorzien. De notaris zal met jou bekijken of een
schenking
Overeenkomst waarbij de schenker, tijdens zijn leven, onherroepelijk enig goed (of geldbedrag) afstaat uit vrijgevigheid aan de begiftigde die het aanneemt.
Schenkingen tussen ongehuwde partners zijn belangrijk vermits zij niet van elkaar kunnen erven. Schenken en erven zijn onlosmakelijk verbonden met elkaar: hoe meer geschonken wordt bij leven, hoe kleiner de totale nalatenschap en hoe lager de erfbelasting. De schenking is dus een belangrijk instrument bij successieplanning.
een betere optie is.
Maar betaalt het pleegkind zich dan niet blauw aan
erfbelasting
De erfbelasting is de verzamelterm voor het vroeger gekende “successierecht” en het “recht van overgang”. Het is een belasting die je moet betalen bij het erven van een nalatenschap.
De hoogte van de erfbelasting is afhankelijk van de graad van verwantschap met de overledene. Hoe dichter de verwantschap, hoe minder erfbelastingen je moet betalen. Kinderen van de overledene betalen dus minder erfbelastingen dan de broer, zus, tante of andere familieleden.
Aangezien de erfbelasting altijd uitgedrukt wordt in een percentage, is de hoogte van de verschuldigde erfbelasting ook afhankelijk van de waarde van de erfenis.
als je een testament opstelt? Nee. In Vlaanderen genieten ‘zorgkinderen’ (waaronder pleegkinderen) die erven van dezelfde tarieven als de natuurlijke kinderen. De lage tarieven gelden enkel voor zorgouders die drie jaar onafgebroken voor een -21 jarige hebben gezorgd. Valt het zorgkind niet onder de tarieven, dan kan een ‘vriendenerfenis’ eventueel soelaas bieden om toch te genieten van het laagste tarief: zorgouders kunnen maximaal 15.000 euro aan het laagste tarief van 3% nalaten aan één of meerdere pleegkinderen.
Schenking
Een andere mogelijkheid is schenken. In tegenstelling tot een testament, geef je bij een schenking een deel weg tijdens je leven. Enige voorzichtigheid is hier dus geboden. Enerzijds kan je ook hier niet onbeperkt schenken. Ook hier zal je rekening moeten houden met het reservatair erfdeel van je andere kinderen. Gegeven is gegeven: een schenking is onherroepelijk. Bovendien kan je schenken op verschillende manieren. De veiligste schenkingen zijn via de notaris. Zijn tussenkomst is vooral nuttig omdat hij je kan adviseren over de gevolgen van je schenking, ook voor je kinderen. Bovendien kan de notaris ook voorwaarden koppelen aan een schenking. Pleegkinderen genieten ook hier van de laagste belastingtarieven (schenkbelasting) onder dezelfde voorwaarden als bij de erfbelasting De erfbelasting is de verzamelterm voor het vroeger gekende “successierecht” en het “recht van overgang”. Het is een belasting die je moet betalen bij het erven van een nalatenschap. De hoogte van de erfbelasting is afhankelijk van de graad van verwantschap met de overledene. Hoe dichter de verwantschap, hoe minder erfbelastingen je moet betalen. Kinderen van de overledene betalen dus minder erfbelastingen dan de broer, zus, tante of andere familieleden. Aangezien de erfbelasting altijd uitgedrukt wordt in een percentage, is de hoogte van de verschuldigde erfbelasting ook afhankelijk van de waarde van de erfenis. .
Erfovereenkomst
Schenkingen kunnen voor conflicten zorgen binnen een familie. Daarom kan je sinds 2018 ook een ‘globale erfovereenkomst’ opstellen met al je kinderen, waaronder je pleegkinderen. Bij de notaris bekijken ouders en hun kroost of alles evenwichtig werd verdeeld. Wat heeft de ene gekregen via een schenking, maar bijvoorbeeld ook aan voordelen? Iedereen moet dan wel rond de tafel gaan zitten.
Broers en zussen kunnen ook een punctuele erfovereenkomst sluiten. Hierbij kunnen ze bijvoorbeeld aanvaarden dat hun minimaal erfdeel aangetast wordt door een schenking aan een pleegkind. Dit kan nuttig zijn als de pleegouders een verregaande financiële bescherming willen voorzien voor een pleegkind.
Mogelijkheden genoeg dus. Wil je meer informatie hierover? Bespreek je situatie met een notaris.