De kracht van de notariële akte
Nog te vaak verwarren mensen de notariële akte met een formeel document en een verplichte passage bij de notaris. Nochtans biedt de notariële akte een juridische zekerheid, meestal ook met dezelfde waarde als een vonnis. En dat biedt je op kwetsbare momenten de nodige bescherming.
Betrouwbare informatie
Dagelijks kloppen meerdere mensen aan bij een
notaris
De notaris is zowel een openbare ambtenaar die bevoegd is om authentieke akten te verlijden, te bewaren en er afschriften van te verstrekken, als een juridische raadgever. De notaris komt tussen in heel wat domeinen: huwelijken, echtscheidingen, de koop van een onroerend goed, een erfenis na overlijden,…
De notaris wordt benoemd door de Koning.
De partijen kiezen vrij hun eigen notaris.
. De aankoop van een huis, het sluiten van een huwelijkscontract, het opstellen van een
testament
Met een testament kan een persoon bij leven bepalen wat er na zijn overlijden met zijn goederen zal gebeuren. Bovendien kan een testament de rechten van bepaalde erfgenamen uitbreiden (bijvoorbeeld méér dan het vruchtgebruik van de gezinswoning toekennen aan de wettelijke samenwonende) of beperken (bijvoorbeeld de wettelijke reserve van de ouders afschaffen). Een testament is steeds herroepbaar.
of een
aangifte van nalatenschap
Wanneer een persoon een nalatenschap erft, moet de erfbelasting betaald worden. Om te weten hoe hoog die verschuldigde rechten zijn, heeft de Vlaamse belastingendienst (Vlabel) een lijst nodig van alle goederen. Dit noemt men de aangifte van nalatenschap. Op basis van die aangifte moet Vlabel de verschuldigde erfbelasting berekenen. De aangifte van nalatenschap moet binnen de 4 maanden na het overlijden opgestuurd worden naar Vlabel. Indien het overlijden heeft plaats gehad in het buitenland krijgt men meer tijd (5 of 6 maanden, afhankelijk van het land). Na het versturen van de aangifte krijgen de erfgena(a)men een aanslagbiljet.
: het zijn allemaal momenten die een grote impact kunnen hebben op ons vermogen én dat van onze naasten. Vaak gebeurt zo’n bezoek bij de notaris op een gevoelig moment in het leven: een
huwelijk
Een wettelijk geregelde levensgemeenschap van twee personen (ongeacht het geslacht) met o.a. gevolgen voor de onderhoudsplicht, rechtshandelingen en nalatenschap.
Het huwelijk wordt afgesloten voor de ambtenaar van de burgerlijke stand.
Getrouwde koppels zijn verplicht elkaar te helpen en elkaar het nodige te verschaffen.
, het overlijden van een familielid, een echtscheiding, een ongeneeslijke ziekte of spanningen binnen de familie.
In zulke omstandigheden zijn mensen niet altijd emotioneel gewapend of voldoende op de hoogte van de complexe regelgeving om evenwichtige beslissingen te nemen. Dan is de begeleiding van een onafhankelijke en neutrale expert bijzonder waardevol.
De notaris waarschuwt waar nodig
De notaris ziet erop toe dat de afspraken tussen partijen evenwichtig zijn, zodat niemand benadeeld wordt. Merkt hij dat een regeling de belangen van een partij schaadt, dan is het zijn plicht om daarop te wijzen. Hij verduidelijkt de gevolgen van beslissingen, zonder iemand in een bepaalde richting te duwen - zelfs als dat betekent dat de akte niet kan doorgaan. De bescherming van alle betrokkenen staat altijd voorop.
De notaris zal ook weigeren om mee te werken als hij merkt dat iemand niet helder van geest is of onder druk staat. Denk aan een oudere persoon die met een familielid langskomt om een testament op te stellen. Het gebeurt vaker dan je denkt dat senioren beïnvloed worden over hun geldzaken door mensen uit hun directe omgeving. In zulke situaties treedt de notaris op als bewaker.
De rechtbank vermijden
Sluit je een overeenkomst, dan is dat in principe een zaak tussen jou en de andere partij. Maar wat in een notariële akte Een notariële akte is een authentieke akte opgesteld door de notaris. Enkel notariële akten (en niet onderhandse verkoopsovereenkomsten) kunnen overgeschreven worden in het hypotheekkantoor. Deze overschrijving maakt de koop “tegenstelbaar”, het beschermt de koper tegen aanspraken van derden. staat, geldt als de ‘juridische waarheid’. Voor iedereen. Zo’n akte heeft een bijzondere bewijswaarde. Dat betekent dat je met een notariële akte je rechten kan laten gelden - bijvoorbeeld via een gerechtsdeurwaarder - zonder eerst naar de rechtbank te moeten stappen. Moet een partij een geldsom betalen aan een andere partij? Dan speelt de notariële akte een cruciale rol. De verbintenissen van de partijen moeten wel duidelijk omschreven zijn in de akte, zodat er geen discussie over kan ontstaan.
Waarom is een notariële akte zo krachtig? Omdat de notaris - hoewel hij geen rechter is - wél deel uitmaakt van het overheidsgezag. Die bijzondere status geeft de akte haar juridische ‘gewicht’ en biedt partijen bescherming. Zo kunnen veel conflicten buiten de rechtbank blijven.
En als ik mijn akte op afstand regel?
Notariskantoren werken steeds vaker digitaal. Voor burgers betekent dat een flinke tijdswinst én extra veiligheid.
Een notariële akte die je op afstand regelt, bv. via een videoconferentie en een digitale volmacht, heeft dezelfde kracht en waarde als een akte die je op het notariskantoor ondertekent. Ook hier zal de notaris immers de nodige toelichting geven en de partijen informeren.
Waar wordt mijn akte bewaard?
De notaris is gebonden door een beroepsgeheim. Hij mag vertrouwelijke informatie niet meedelen aan andere mensen of aan andere instanties. Het veilig bewaren van privacygevoelige informatie is een cruciaal aandachtspunt voor notarissen. Notariskantoren garanderen dan ook een veilige bewaring van akten. Zowel op papier als digitaal. Via www.notaris.be (‘Mijn akten’) kan je trouwens je akten (opgesteld na 1 januari 2015) raadplegen.
De notaris registreert daarnaast veel gegevens van akten in diverse databanken (die enkel voor notarissen toegankelijk zijn). De inhoud van de akten blijft geheim, maar dankzij deze registraties in de notariële databanken kunnen notarissen de gegevens terugvinden van het kantoor die de betrokken akte heeft opgesteld en bewaard. Geen risico op verlies dus, en voor partijen de zekerheid dat wat ze hebben afgesproken de tand des tijds doorstaat.