Wat als ik mijn lening niet kan terugbetalen?
Wat gebeurt er wanneer je je lening niet terugbetaalt? Dan zijn er sancties voorzien. Alle hypothecaire leningsakten bevatten clausules die bepaalde situaties vermelden waarbij de financiële instelling de onmiddellijke terugbetaling van het nog openstaande saldo van de lening kan eisen. Deze clausules van onmiddellijke opeisbaarheidheid mogen je als ‘goede’ schuldenaar niet afschrikken.
In bepaalde situaties kan de bank beslissen om het volledige openstaande saldo van je
lening
Bij een lening wordt de volledige som (het kapitaal) onmiddellijk ter beschikking gesteld van de lener. Deze laatste is verplicht het kapitaal op regelmatige tijdstippen terug te betalen op de overeengekomen wijze en samen met een interest uitgedrukt in procent.
meteen op te eisen. We illustreren dit aan de hand van Tom en Ann.
De onmiddellijke opeisbaarheid van het nog openstaande bedrag van de lening
1. Niet-betaling
Als Tom en Ann hun lening niet langer afbetalen, kan de schuldeiser een procedure opstarten om de woning – die als onderpand dient – in beslag te nemen. Daarbij kan hij niet alleen de achterstallige afbetalingen, maar het volledige openstaande bedrag terugvorderen.
2. Gebrek aan onderhoud
Stel dat Tom en Ann hun woning niet bewonen en deze volledig leeg laten staan. Dat verhoogt het risico op krakers, vocht- of schimmelproblemen. Als de waarde van het goed daalt, riskeert de bank bij verkoop een verlies. Omdat Tom en Ann zich ertoe verbonden hebben de woning goed te onderhouden, kan de schuldeiser in dit geval de onmiddellijke terugbetaling van de lening eisen.
3. Geen brandverzekering
Bij de ondertekening van hun leningsovereenkomst beloofden Tom en Ann een brandverzekering te nemen. In een bijlage staat ook dat, als hun woning ooit wordt vernield, de verzekeringsvergoeding rechtstreeks naar de bank zal gaan om de lening terug te betalen. Als ze toch geen brandverzekering afsluiten, verliest de bank deze waarborg en kan ze de onmiddellijke terugbetaling eisen.
4. Onjuiste verklaringen
Bijvoorbeeld als Tom en Ann valse informatie geven over hun gezinsinkomen.
5. Verkeerde bestemming van de lening
Tom en Ann lenen 50.000 euro voor verbouwingswerken aan hun woning, maar besteden het bedrag aan een wereldcruise. Ook dan kan de bank de terugbetaling opeisen.
6. Opzegging van de schuldsaldoverzekering
De bank kan aan Tom en Ann vragen om een schuldsaldoverzekering Indien de lener overlijdt, betaalt de verzekeringsmaatschappij het nog verschuldigde saldo van de te betalen lening. afsluiten, bijvoorbeeld voor 50% per ontlener. Overlijdt één van hen vóór de lening volledig is terugbetaald, dan betaalt de verzekeraar de helft van het resterende bedrag. Worden de premies niet betaald en wordt de verzekering opgezegd, dan verliest de bank deze bijkomende waarborg.
7. Beslag door andere schuldeisers
Wanneer andere schuldeisers (bijvoorbeeld de
fiscus
De fiscus is de fiscale overheid, ook wel de belastingdienst genoemd. Het is de instantie aan wie je belastingen betaalt. De fiscus kan zowel Federaal, Gewestelijk, Provinciaal als lokaal zijn.
) beslag leggen op de woning, kan de
hypothecaire schuldeiser
Als een persoon naar de bank stapt om een hypothecaire lening te krijgen voor de financiering van zijn woning, dan is de bank zijn “hypothecaire schuldeiser”. De bank heeft een hypotheek op zijn woning, wat betekent dat ze beslag kan leggen op de woning indien de persoon zijn lening niet verder betaalt.
Een hypotheekrecht is ook een sterk recht in die zin dat het kan overgaan op andere goederen die in de plaats komen van het huis. Indien een huis bijvoorbeeld afbrandt, zal de hypotheek van de bank overgaan op de vergoeding van brandverzekering. Deze komt immers “in de plaats” van het huis.
Gaat een onderneming een hypothecaire lening aan bij een bank, dan is die bank een “bevoorrechte” hypothecaire schuldeiser. De bank zal immers bij een faillissement vóór de andere (“chirografaire”) schuldeisers betaald worden.
zijn rechten laten gelden en de terugbetaling eisen.
8. Onteigening
Bij onteigening Een onteigening is een procedure waarbij een overheid de overdracht van een eigendomsrecht oplegt. De verschillende overheden kunnen gebouwen en gronden onteigenen om redenen van openbaar nut of algemeen belang, bijvoorbeeld om gebouwen op te richten of wegen en rioleringen aan te leggen. De overheid kan bijvoorbeeld woningen onteigenen om een nieuwe spoorlijn aan te leggen of om een autosnelweg te verlengen. De overheden mogen enkel onteigenen voor projecten binnen hun bevoegdheidssfeer. Onteigening gebeurt pas als het algemeen belang dat vereist. ontvangen Tom en Ann een schadevergoeding. Omdat de bank geen waarborg meer heeft op de woning, wordt de vergoeding in de eerste plaats gebruikt om de lening af te lossen.
9. Verkoop van de woning
Bij een verkoop moet de opbrengst in de eerste plaats dienen om de lening terug te betalen. Dit wordt geregeld door de
notaris
De notaris is zowel een openbare ambtenaar die bevoegd is om authentieke akten te verlijden, te bewaren en er afschriften van te verstrekken, als een juridische raadgever. De notaris komt tussen in heel wat domeinen: huwelijken, echtscheidingen, de koop van een onroerend goed, een erfenis na overlijden,…
De notaris wordt benoemd door de Koning.
De partijen kiezen vrij hun eigen notaris.
die de verkoopakte verlijdt.
Bovenstaande clausules vind je in de meeste kredietakten terug. Soms voegen banken nog specifieke voorwaarden toe, afhankelijk van het type lening. Voor Tom en Ann is er echter geen reden tot bezorgdheid: deze clausules zijn logisch, gebruikelijk en in hoofdzaak bedoeld voor wie zijn verplichtingen niet nakomt.
De gedwongen verkoop van de woning
Wanneer een schuldenaar zijn verplichtingen niet nakomt, kan uiteindelijk de gedwongen verkoop van zijn woning volgen. Hoe verloopt dat proces?
-
De schuldeiser schakelt een gerechtsdeurwaarder in. Die betekent een laatste aanmaning (“bevel tot betaling”). Als er binnen 15 dagen geen oplossing komt, kan de deurwaarder overgaan tot beslag op het onroerend goed Is een terrein en alles wat zich daar vast (onroerend) op bevindt, zoals een huis, afsluitingen, verhardingen,... .
-
De advocaat van de schuldeiser kan zich wenden tot de beslagrechter. Die probeert nog een verzoening Verzoening is een alternatieve geschillenbeslechtingsprocedure waarbij een neutrale derde, de verzoener, naar elke partij luistert en advies geeft om een oplossing te zoeken voor het geschil. De oplossing die wordt voorgesteld, is echter geen verplichting voor de partijen. . Lukt dat niet, dan wordt een notaris aangesteld om de openbare verkoop Bij een openbare verkoop is er geen aanloopperiode, maar zal de notaris, mits akkoord van de eigenaar, dadelijk toewijzen aan de meestbiedende. Op het ogenblik van de toewijzing is de verkoop gesloten en wordt in de verkoopzaal de akte opgemaakt en ondertekend.
te organiseren. De notaris stelt een lastenboek op met de voorwaarden van de verkoop (datum, plaats, kosten voor de koper, …). De verkoop moet plaatsvinden binnen zes maanden na zijn aanstelling. Dat kan via Biddit of tijdens een klassieke openbare verkoop. -
De deurwaarder betekent het lastenboek aan de schuldenaar. Als er geen verzet is, gaat de verkoop door. Zelfs als de opbrengst lager is dan de schulden, wordt de verkoop toch uitgevoerd. Zodra de woning verkocht is, kan de procedure niet meer worden stopgezet.
Specifieke situaties
- Bij een hypothecaire lening volstaat het notariële kredietcontract: er is geen vonnis nodig om beslag te nemen.
- In bepaalde gevallen kan een verkoop uit de hand De verkoop waarbij een akkoord tot stand komt tussen de koper en de verkoper om een goed aan te kopen tegen een welbepaalde prijs onder de tussen hen overeengekomen voorwaarde (in tegenstelling tot de openbare verkoping). (onder voorwaarden) toegestaan worden.
- Bepaalde goederen zijn onbeslagbaar, zoals de
hoofdverblijfplaats
De plaats waar de natuurlijke persoon, eventueel met zijn gezin, effectief en op doorlopende wijze verblijft. De inschrijving in het bevolkingsregister is een aanwijzing maar geen criterium.
van zelfstandigen.
Belangrijk om te weten
Deze procedure is lang, kostelijk en zwaar. Uiteindelijk draait de schuldenaar op voor alle kosten. Daarom is het beter tijdig naar een minnelijke regeling te zoeken om een openbare verkoop te vermijden.