Optische rookmelders verplicht vanaf 2020

Zijn de Vlaamse woningen brandveilig? Als we een grootschalig onderzoek uit 2014 mogen geloven, dan klinkt het antwoord “nee”. De grote boosdoener hiervoor is de complexe en versnipperde regelgeving over de rookmeldersverplichtingen. De Vlaamse decreetgever heeft daarom gekozen voor een drastische, maar efficiënte oplossing: een algemene verplichting voor alle eigenaars van een woning om tegen 2020 ten laatste hun woning te voorzien van een optische rookmelder.

Hoe zit het systeem vandaag in elkaar?
Vandaag zijn de regels over de rookmeldersverplichting complex, versnipperd en niet sluitend. Kort samengevat: de huidige regelgeving voorziet in een gefaseerde invoering van de verplichting om een rookmelder te voorzien in de oudste woningen die verhuurd worden. Het moment waarop eigenaars ten laatste verplicht worden een rookmelder te installeren verschilt daarbij al naargelang het wel of niet een sociale huurwoning betreft.

De huurwoningen waarvoor een huurcontract is afgesloten na 2012 vallen hoe dan ook onder de verplichting. Dit geldt eveneens voor de woningen die als studentenkamers worden aangewend. Daarnaast vallen ook de nieuwbouwwoningen en woningen waaraan renovatiewerken worden uitgevoerd én die onderworpen zijn aan een omgevingsvergunning (vroeger gekend als stedenbouwkundige vergunning ) onder deze bepaling. Ten slotte moeten ook woningen waarvoor een bijzondere sociale lening werd toegekend voldoen aan de rookmeldersverplichting. Daarbij geldt de regel dat de verhuurder verantwoordelijk is voor de plaatsing van de rookmelder. Als de rookmelder uitgerust is met een vervangbare batterij, is de huurder verantwoordelijk voor de vervanging van de batterij na afloop van de levensduur vermeld door de fabrikant.

Toekomstige wijziging: algemene verplichting
En wat met de woningen die niet worden verhuurd? Hier ligt het grootste pijnpunt van de huidige regelgeving betreffende rookmelders: 70% van de Vlaamse woningmarkt bestaat uit woningen die eigenaar zelf bewoont en dus niet onderworpen zijn aan de rookmeldersverplichtingen. Hierdoor zou meer dan 60% van de woningen ontsnappen aan de verplichting een rookmelder te installeren. Een enorm aantal, waardoor Vlaanderen op gebied van brandveiligheid achterop hinkt in vergelijking met andere Europese landen en Wallonië.

De gefaseerde invoering van de verplichting voor huurwoningen is een complexe en bovendien niet efficiënte oplossing. De meest kwetsbare groepen zoals de zestigplussers vallen volledig buiten de verplichting. Nochtans wonen zij vaak in oude woningen waar het risico op brand groter is.

De Vlaamse decreetgever heeft met een nieuw decreet van 10 maart 2017 komaf gemaakt met deze onduidelijke situatie. Vanaf 2020 ten laatste, moet iedere woning in Vlaanderen per verdieping uitgerust zijn met een optische rookmelder. De versnipperde regelgeving maakt plaats voor een nieuwe bepaling in de Vlaamse Wooncode, die voor heel Vlaanderen zal gelden. Niet enkel de verhuurder en verbouwers zullen dus rekening moeten houden met de rookmeldersverplichting, maar alle eigenaars.

Waarom tegen 2020?
Dat de Vlaamse decreetgever 2020 heeft gekozen is geen toeval. Tegen 2020 moeten alle woningen verplicht beschikken over dakisolatie én dubbele beglazing.

Tegen 2020 worden rookmelders verplicht in alle Vlaamse woningen. Een rookmelder voorzien is nu al wettelijk verplicht voor wie een nieuwbouwwoning bouwt of een bestaande woning renoveert. Ook voor de meeste huurovereenkomsten en woningen die aangekocht worden via een sociale lening geldt deze verplichting. In de toekomst zullen echter alle eigenaars van een woning rekening moeten houden met deze nieuwe regel, ook als ze hun woning niet verhuren.