“Een nieuw samengesteld gezin kan pas slagen als er nog respect is voor het kerngezin”

‘Scheiden doet lijden’, luidt het gezegde. ‘Goede afspraken maken goeie vrienden’, klinkt dat andere spreekwoord – in dezelfde context vaak sleutel tot succes. Feit is dat een nieuw samengesteld gezin gepaard gaat met opnieuw naar evenwicht zoeken, bij alle partijen. (Plus)mama van vier Marjolein Sebille (36) vertelt over hoe zij die zoektocht in de praktijk omzet. Notaris en zelf ook plusmama Helena Verwimp (40) geeft tips over hoe je het best met de uitdagingen van zo’n situatie omgaat.

“Zowel mijn als Diederiks kinderen waren nog jong toen we een koppel werden, vijf jaar geleden”, steekt Marjolein van wal. “De eerste twee jaar behielden we elk nog ons eigen leven: we woonden apart en spraken af en toe af met de kinderen erbij. Voor hen waren die momenten samen vergelijkbaar met slaapfeestjes bij vrienden, waardoor ze snel een goeie band hadden.”

Geen extra ouder

Intussen wonen Marjolein, Diederik en de kinderen Maxim (7), Bob (9), Ellis (10) en Mia (11) onder één dak. Nieuwe situatie, nieuwe regels? “We zetten bewust elk onze eigen kinderen op de eerste plaats, dat was vanaf het begin duidelijk”, zegt Marjolein. “De kinderen gaan bijvoorbeeld nog altijd naar hun school van voor de breuk. Dat betekent dat we hen naar twee verschillende plekken moeten brengen, maar we vonden het belangrijk dat er voor hen niks veranderde door onze relatie. Ook de co-ouderschapsregeling van Diederik en mij is verschillend. Daardoor hebben we op sommige momenten geen, en op andere momenten twee of vier kinderen in huis.”

“Voor elkaars kinderen willen we vooral een extra vertrouwenspersoon zijn, geen extra mama of papa. Ze hebben al twee ouders”, gaat Marjolein verder. “Naar het oudercontact van Diederiks kinderen ga ik bijvoorbeeld niet mee, maar ik ben er wel als ze een luisterend oor nodig hebben.” Helena knikt. “Het heeft weinig zin om je als plusouder te profileren als ‘nieuwe’ ouder, dat werkt misschien averechts. Laat je partner vooral zelf beslissen over zijn eigen kinderen, in samenspraak met de ex-partner. Want wat er in het verleden aan basis is gelegd in het kerngezin, kan je als plusouder toch niet veranderen. Daarom: een nieuw samengesteld gezin kan pas werken als er respect is voor het oorspronkelijke kerngezin.”

Afspraken voor later

Marjolein en Diederik wonen feitelijk samen, maar kozen bij de aankoop van hun huis wel voor een beding van aanwas. “Zo kan Diederik in het huis blijven wonen, mocht met mij iets gebeuren.” Helena: “Een beding van aanwas bestaat in twee formules: je laat het huis volledig aan de langstlevende partner over, of beperkt je tot het vruchtgebruik van de woning. Diezelfde voorwaarden kan je ook vastleggen in een testament, trouwens. Dat zou ik in Marjoleins geval zelfs aanraden: via een testament het vruchtgebruik of de volle eigendom van de gezinswoning erven is namelijk gratis, terwijl je registratierechten moet betalen als je dat verkrijgt via een beding van aanwas . Die vrijstelling van erfbelasting bij een testament geldt voor feitelijk samenwonende partners die, zoals Marjolein en Diederik, al minstens drie jaar hebben samengewoond op het moment van overlijden. Voor wettelijk samenwonenden geldt die termijn niet: zij genieten meteen van die vrijstelling.”

“Stel dat we ooit trouwen, dan gaan we opnieuw rond de tafel zitten”, gaat Marjolein verder. “Veel meer dan tijdens mijn eerste huwelijk wil ik nu dat mijn kinderen niks tekortkomen, mocht er met mij iets gebeuren.” “De gesprekken over successieplanning zijn totaal anders in nieuw samengestelde gezinnen dan in traditionele kerngezinnen”, pikt Helena in. “Instinctief willen mensen in het laatste geval hun partner – de ouder van hun kinderen – beschermen. In een nieuw samengesteld gezin komen de kinderen eerst. Trouw je met je nieuwe partner, dan erft die standaard het vruchtgebruik op alles wat je bezit. Daarom wordt vaak een huwelijkscontract met Valkeniersclausule opgesteld: via zo’n clausule kan je je partner bijvoorbeeld wel het vruchtgebruik op het huis, maar niet op je gelden laten erven. Dat laatste is dan voor de kinderen. De overlevende partner krijgt altijd wel minimaal zes maanden woonrecht – geen vruchtgebruik – na het overlijden van de andere partner.”

Food for thought voor Marjolein. “Ik sta daar regelmatig bij stil: wat als ik er niet meer zou zijn? Welke regelingen treffen we het best? Maar ook: zullen de kinderen elkaar dan blijven vinden? Want buiten alle praktische zaken die ik graag geregeld wil hebben, vind ik het vooral een grote verrijking voor mijn kinderen, opgroeien met een plusbroer en -zus.”

Ontdek onze podcast over nieuw samengestelde gezinnen.