Het keuzebeding: de kers op de taart voor je huwelijkscontract
Dit bericht is geschreven op 22/05/2024, in functie van de regelgeving die op dat moment gold. Informeer je altijd bij een notariskantoor om specifieke informatie en advies te krijgen dat bij je situatie past.
Met een
keuzebeding
In principe zal de langstlevende slechts de helft van de nalatenschap, waaronder ook een deel van het gemeenschappelijk vermogen, in vruchtgebruik erven. De blote eigendom gaat naar de kinderen. Men kan in een huwelijkscontract echter geldig bedingen dat het gemeenschappelijk vermogen bij ontbinding door overlijden zal toebehoren aan de langstlevende, naar keuze van deze laatste. De langstlevende kan dan zelf kiezen wat hij met dit gemeenschappelijk vermogen wenst te doen, en welke elementen hij daaruit eventueel volledig voor zich wil houden. Op die manier moet er geen keuze gemaakt worden jaren vóór het overlijden. De langstlevende kan een keuze maken op het moment van de verdeling, wanneer hij of zij beter zijn financiële noden kan inschatten.
in een huwelijkscontract kunnen koppels afspraken maken over welke goederen de langstlevende uit het gemeenschappelijk vermogen kan houden. Vooral voor de
gezinswoning
De gezinswoning is de gezamenlijke hoofdverblijfplaats waar partners met hun gezin normaal leven. Ze hebben er hun ‘voornaamste belangen’.
Gehuwden moeten alle beslissingen over hun gezinswoning samen nemen, ook al is maar 1 van hen eigenaar van de woning of staat er maar 1 naam op de huurovereenkomst. Dat is de bescherming van de gezinswoning. Dezelfde bescherming geldt bij wettelijk samenwonenden.
kan dat best handig zijn. Zonder keuzebeding erft de langstlevende partner ‘slechts’ het
vruchtgebruik
Het recht om een andermans goed te gebruiken en de vruchten daarvan te innen alsof men zelf de eigenaar was, met de verplichting ervoor te zorgen zodat het goed zelf in stand blijft. Een vruchtgebruiker kan dus in een onroerend wonen, maar kan evengoed dit onroerend goed verhuren en genieten van de huurinkomsten. Ander voorbeeld: De vruchtgebruiker van een kapitaal zal geen eigenaar zijn van het kapitaal, maar zal wel recht hebben op de interesten.
over de
nalatenschap
Vermogen, goederen en schulden op het moment van overlijden.
, niet de volledige eigendom.
Trouwen met of zonder huwelijkscontract
Verschillende regels kunnen van toepassing zijn op getrouwde koppels. Zo heb je getrouwde partners die geen huwelijkscontract afsluiten. Ze zijn dan getrouwd onder het ‘wettelijk gemeenschapsstelsel’. Er bestaat in deze situatie een gemeenschappelijk vermogen en twee afzonderlijke vermogens van de partners. Er is niet altijd sprake van een gemeenschappelijk vermogen. Zo kunnen koppels ook kiezen om te trouwen met scheiding van goederen, waardoor ze elk hun eigen afzonderlijk vermogen hebben.
Invloed van het erfrecht
Liefde en erfrecht zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Om te weten of een huwelijkscontract voor jou nuttig is, moet je weten wat je van elkaar zou
erven
Bij overlijden erft de overblijvende echtgenoot altijd het vruchtgebruik van de gezinswoning met alle huisraad en meubilair.
Ongehuwd samenwonenden die louter feitelijk samenwonen erven niet van elkaar tenzij er een testament in hun voordeel werd opgemaakt.
Wettelijk samenwonenden erven automatisch van elkaar.
Dit geldt alleen voor de samenwonenden die een verklaring voor de ambtenaar van de burgerlijke stand hebben opgemaakt.
indien je niets voorziet. De overlevende huwelijkspartner erft volgens de wet het vruchtgebruik op de nalatenschap. Vruchtgebruik betekent dat de langstlevende het recht heeft om levenslang van de goederen te genieten: hij of zij kan blijven wonen in de gezinswoning, interesten innen van bepaalde rekeningen, gebruik maken van de goederen… De economische waarde van de goederen uit de nalatenschap, wat men de ‘
blote eigendom
Eigendom van een goed waarvan het vruchtgebruik door iemand anders wordt uitgeoefend.
’ noemt, gaat naar de kinderen. Zowel de kinderen, als de overlevende partner mogen niet zomaar zonder instemming van elkaar verkopen.
Uit de erfenis Een ander woord voor de “nalatenschap” van de overledene. Zoals de naam het al doet vermoeden is dit alles wat de overledene nalaat: de activa (vorderingen, aandelen, goederen …), maar ook passiva (schulden). halen
Misschien heeft de overlevende partner er volledig vrede mee dat hij of zij slechts een beperkt recht verkrijgt op hun gemeenschappelijke goederen. Maar in veel gevallen willen partners juist wel volle eigendomsrechten op de goederen van hun gemeenschappelijk vermogen. Dat kan het geval zijn als de langstlevende zelf over de verkoop van de gezinswoning wil beslissen, als de banden met de (schoon)kinderen wat minder is of als er minderjarige erfgenamen zijn. Door bepaalde goederen in ‘volle’ eigendom te erven, kunnen bepaalde ongemakken vermeden worden.
Kiezen welke gemeenschappelijke goederen in volle eigendom naar de langstlevende gaan, kan door een optioneel keuzebeding te voorzien in je huwelijkscontract. Zo kan de langstlevende kiezen hoe de gemeenschappelijke goederen moeten worden verdeeld: wat neemt de langstlevende in volle eigendom en wat blijft in de nalatenschap (om verdeeld te worden volgens de wettelijke regels)? Op zich hebben de partners een grote vrijheid bij de regeling: ze kunnen afspreken dat slechts bepaalde goederen in volle eigendom toekomen aan de langstlevende, alle goederen, enkel de gezinswoning, een kunstcollectie, alleen het appartement aan zee… De omschrijving van het keuzebeding is maatwerk.
Het groot voordeel van dat beding is dat de langstlevende kan handelen in functie van de situatie zoals het bestaat op het moment van overlijden van de partner. Verschillende factoren spelen dan een rol: hoe is de relatie met de kinderen? Hoe is de financiële situatie? Wat zijn de plannen met de gezinswoning?
Oud huwelijkscontract? Doe een check-up!
Sommige oudere huwelijkscontracten bevatten nog een ‘langst-leeft-al-heeft’-clausule. Zoals de naam het laat vermoeden, zorgt deze clausule ervoor dat de langstlevende al gemeenschappelijke goederen in volle eigendom ontvangt. Dit kan fiscaal echter duur uitkomen, waardoor er wellicht betere alternatieven zijn om te voorzien in het huwelijkscontract. De
notaris
De notaris is zowel een openbare ambtenaar die bevoegd is om authentieke akten te verlijden, te bewaren en er afschriften van te verstrekken, als een juridische raadgever. De notaris komt tussen in heel wat domeinen: huwelijken, echtscheidingen, de koop van een onroerend goed, een erfenis na overlijden,…
De notaris wordt benoemd door de Koning.
De partijen kiezen vrij hun eigen notaris.
kan je hierbij helpen.
Gerelateerd nieuws
Familie Text
5 financiële basics die iedereen zou moeten kennen
De ene doet het graag, de andere schuift het liefst alles door: administratie en betalingen. In veel koppels neemt één partner het financiële beheer op zich. To...
Familie 
Samenwonen in een nieuw samengesteld gezin? Zo bescherm je de erfenis van je kinderen.
Beeld je in dat je na een stukgelopen relatie opnieuw de liefde vindt. Dit brengt uiteraard veel vreugde en toekomstplannen met zich mee. Gaan jullie samenwonen...
Familie Text
Een testament opstellen: 6 hardnekkige misverstanden
Nadenken over wat er na je overlijden met je vermogen gebeurt, is voor niemand een prettig vooruitzicht. Toch kan een testament nuttig zijn om af te wijken van ...