Hoe zit het met de erfenis van minderjarigen?

Dit bericht is geschreven op 19/09/2024, in functie van de regelgeving die op dat moment gold. Informeer je altijd bij een notariskantoor om specifieke informatie en advies te krijgen dat bij je situatie past.
Het is een scenario waar we haast niet aan durven denken, maar helaas komt het wel voor. Ook kinderen verliezen naasten. Ook zij kunnen plots in aanmerking komen om te erven. Extra pijnlijk wordt het, als blijkt dat er in de erfenis veel schulden zijn. Zijn kinderen dan automatisch de dupe? Kunnen zij zelf hun geërfde goederen beheren?
Ja, maar een minderjarige is handelingsonbekwaam. Dit betekent dat hij geen juridische handelingen mag stellen zonder tussenkomst van zijn wettelijke vertegenwoordiger (vaak zijn overlevende ouder). Denk maar aan het aanvaarden of verwerpen van een erfenis Een ander woord voor de “nalatenschap” van de overledene. Zoals de naam het al doet vermoeden is dit alles wat de overledene nalaat: de activa (vorderingen, aandelen, goederen …), maar ook passiva (schulden). . Als een kind erft van een overleden ouder, moet de overlevende ouder daarbij helpen.
Vroeger was het de norm om een erfenis 'onder
voorrecht
Een voorrecht is een recht dat aan de schuldeiser gegeven wordt omwille van de aard van zijn schuldvordering. Dit recht laat hem toe bij voorrang terugbetaald te worden boven een andere schuldeiser. Voorrechten worden bepaald door de wet.
van
boedelbeschrijving
De boedelbeschrijving heeft tot doel de omvang van de huwelijksgemeenschap of de onverdeeldheid die tussen de echtgenoten bestaat, vast te stellen. Naar aanleiding van een echtscheiding kunnen de echtgenoten een boedelbeschrijving opmaken indien zij dit wensen. De boedelbeschrijving wordt dan opgesteld bij notariële akte.
' te aanvaarden, of om deze zonder meer te verwerpen. Bij het aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving maakt de
notaris
De notaris is zowel een openbare ambtenaar die bevoegd is om authentieke akten te verlijden, te bewaren en er afschriften van te verstrekken, als een juridische raadgever. De notaris komt tussen in heel wat domeinen: huwelijken, echtscheidingen, de koop van een onroerend goed, een erfenis na overlijden,…
De notaris wordt benoemd door de Koning.
De partijen kiezen vrij hun eigen notaris.
een inventaris op van de bezittingen én de schulden van de overledene. Zo voorkomt de
erfgenaam
De persoon die een erfenis door versterf of uiterste wil geheel of gedeeltelijk verkrijgt.
dat hij meer schulden dan bezittingen erft. In het ergste geval erft hij niets. Dit is dus een veilige oplossing.
Tegenwoordig kan de overlevende ouder, als de erfenis duidelijk positief is, aan de vrederechter ook een machtiging vragen om de erfenis 'zuiver' te aanvaarden in naam van het kind.
Let op: kiest een ouder toch voor de aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving, dan moet de overlevende ouder daarvoor een verklaring afleggen bij de notaris. Hetzelfde geldt voor een verwerping. Dit gebeurt dus niet automatisch, ook niet voor minderjarigen.
2. Waarom heeft de overlevende ouder een machtiging nodig om een erfenis te verwerpen, zuiver te aanvaarden of onder voorrecht van boedelbeschrijving te aanvaarden?
Soms denken ouders dat ze een erfenis ‘verwerpen’ voor hun kind, door zelf de erfenis te werpen. Het omgekeerde is waar: als je als ouder een erfenis verwerpt, komen je kinderen juist in aanmerking om te
erven
Bij overlijden erft de overblijvende echtgenoot altijd het vruchtgebruik van de gezinswoning met alle huisraad en meubilair.
Ongehuwd samenwonenden die louter feitelijk samenwonen erven niet van elkaar tenzij er een testament in hun voordeel werd opgemaakt.
Wettelijk samenwonenden erven automatisch van elkaar.
Dit geldt alleen voor de samenwonenden die een verklaring voor de ambtenaar van de burgerlijke stand hebben opgemaakt.
in jouw plaats.
Wil je ouder dan verwerpen in de plaats van het kind, dan moet hij of zij een machtiging vragen. Dit is om de belangen van het kind te beschermen. Als overlevende ouder moet je altijd motiveren waarom je een erfenis in naam van je kind wilt aanvaarden of verwerpen. Je kunt bijvoorbeeld niet zomaar een erfenis weigeren omdat je een slechte relatie had met je ex-partner. De belangen van het kind staan altijd voorop. Zo kan de rechter toch beslissen dat het kind moet erven als blijkt dat er voldoende activa in de erfenis zit.
3. Wie beheert de geërfde goederen?
Als ouder heb je het
ouderlijk gezag
Het geheel van rechten dat de wet toekent aan de ouders met betrekking tot het bestuur van de persoon en de goederen van hun niet-ontvoogde minderjarige kinderen. Het ouderlijk gezag omvat 3 componenten:
- het gezag over de persoon van het kind (welke godsdienst zal het kind volgen? Welke opvoeding zal hij krijgen?)
- het wettelijk genot op de goederen van het kind (ouders hebben een wettelijk vruchtgebruik).
- het wettelijk beheer van de goederen van het kind (ouders mogen de rekeningen beheren van het minderjarig kind).
. Dit betekent dat je beslissingen mag nemen over de opvoeding, gezondheid, en huisvesting van je kind, en dat je je kind juridisch mag vertegenwoordigen. Is de andere ouder van je kind overleden? Dan beheer je als overlevende ouder ook de geërfde goederen. Dit houdt in dat je bijvoorbeeld in de geërfde woning mag wonen, onderhoudswerken mag laten uitvoeren en huurinkomsten mag innen. Wil je de woning verkopen, dan heb je wel een machtiging van de vrederechter nodig.
Als er sprake was van een goede verstandhouding met je ex-partner, is dit meestal geen probleem. Maar als de relatie slecht was, kan dit tot onzekerheid leiden.
4. Kan mijn ex-partner de geërfde goederen van mijn kind beheren?
Ja, zelfs als dit niet de bedoeling was. Stel dat een moeder overlijdt en haar zestienjarige kind haar woning erft. Als het kind minderjarig is, beheert de overlevende ouder, ook al is dit de ex-partner met wie de overleden ouder een slechte relatie had, de erfenis. De ex-partner mag dus het beheer van de woning op zich nemen en er zelfs intrekken. Ouders hebben namelijk het recht om te genieten van de inkomsten van de goederen van hun minderjarige kinderen.
5. Hoe kan ik dit vermijden?
Als je niet wilt dat je ex-partner het beheer over de geërfde goederen van je kind krijgt, kun je dit regelen in een testament Met een testament kan een persoon bij leven bepalen wat er na zijn overlijden met zijn goederen zal gebeuren. Bovendien kan een testament de rechten van bepaalde erfgenamen uitbreiden (bijvoorbeeld méér dan het vruchtgebruik van de gezinswoning toekennen aan de wettelijke samenwonende) of beperken (bijvoorbeeld de wettelijke reserve van de ouders afschaffen). Een testament is steeds herroepbaar. bij de notaris. In een testament kun je bepalen dat je ex-partner geen recht heeft op de inkomsten uit de geërfde goederen. Heb je bijvoorbeeld aandelen in een bedrijf en overlijd je plots, dan zou je minderjarige kind deze aandelen erven. Om te voorkomen dat je ex-partner de dividenden ontvangt, kun je in je testament vastleggen dat deze inkomsten bij je kind blijven.
Dit betekent echter niet dat je ex-partner het ouderlijk beheer volledig kwijt is. In het voorbeeld van de aandelen kan de overlevende ouder nog steeds bepaalde stemrechten uitoefenen die verbonden zijn aan de aandelen. Dit recht kun je niet zomaar ontnemen.
Een geruststelling is dat de overlevende ouder alle kapitalen die aan het minderjarige kind toekomen, op een geblokkeerde rekening moet plaatsen. De ouder kan alleen toegang krijgen tot die rekening met een machtiging van de vrederechter. Dit geldt ook voor uitkeringen uit een verzekering.
Wil je meer informatie over erven of het aanvaarden of verwerpen van een erfenis? Contacteer een notariskantoor.