Ik ben gescheiden en ik heb een jong kind: wat als ik kom te overlijden?

Men staat er als ouder misschien niet altijd bij stil, maar ook minderjarige kinderen kunnen erven . Vooral bij gescheiden ouders stelt zich dan de vraag wat er met de erfenis van dat kind gebeurt. Het is immers niet ondenkbaar dat een minderjarig kind nog niet in staat is om de erfenis – en alles dat er uit vloeit – te beheren. Maar wie beheert het dan wel? Wettelijk gezien geniet de overlevende ouder van het minderjarig kind van het ouderlijk vruchtgenot en beheersrecht over de geërfde goederen van het kind. Deze regel klinkt niet altijd als muziek in de oren van gescheiden ouders…

Ouderlijk vruchtgenot en ouderlijk beheersrecht
Ouders hebben tot aan de meerderjarigheid van hun kind een ouderlijk vruchtgenot op de goederen van hun kind. Niet op alle goederen: spaarcenten van het kind en inkomsten uit arbeid vallen uit de boot.
Wordt een kind echter geconfronteerd met een erfenis omdat één van zijn ouders overlijdt, dan heeft de overlevende ouder een wettelijk vruchtgenot op deze goederen. Wat betekent dit concreet? De ouder zal kunnen genieten van ‘de vruchten’ van de geërfde goederen. De ouder zal strikt genomen mogen wonen in een geërfde woning, kunnen genieten van huurinkomsten, dividenden en obligaties kunnen ontvangen of nog recht hebben op de rente van het geërfde kapitaal. Iedere ouder heeft daarnaast ook een ouderlijk beheersrecht op de goederen van zijn minderjarig kind. Bij het erven van aandelen in een bedrijf, betekent dit bijvoorbeeld dat de overlevende ouder nog stemrechten kan uitoefenen tot zijn kind meerderjarig wordt.

Probleem voor gescheiden ouders
Indien een groot vertrouwen bestaat tussen de ouders, hoeven deze wettelijke regels geen probleem te vormen. Een heel ander verhaal is het wanneer de ouders gescheiden leven. Niet elke ouder wil natuurlijk dat zijn ex-partner zomaar zeggenschap - of nog meer – een vruchtgenot, zou krijgen op de goederen die nu aan het kind toekomen… Indien het kind bijvoorbeeld een woning zou erven van zijn moeder, dan zou strikt juridisch gezien de vader mogen ‘genieten’ van een woning dat in se niet zijn eigendom is (als we vertrekken van de hypothese dat de ouders gescheiden zijn en de vader geen eigenaar is van de woning). Hij zou de woning mogen bewonen of kunnen genieten van huurinkomsten indien de woning verhuurd wordt.
Het probleem stelt zich minder bij getrouwde ouders of ouders die samen nog eigenaar zijn van een woning. In zo’n gevallen heeft de langstlevende hoe dan ook recht op ofwel een vruchtgebruik op de gezinswoning , ofwel bepaalde rechten die rechtstreeks voortvloeien uit het feit dat hij mede-eigenaar is of dat het lot van de gezinswoning bv. werd geregeld door een huwelijkscontract.
Het grote knelpunt bevindt zich dus vooral bij ex-partners. Vaak worden notarissen dan ook geconfronteerd met bezorgde gescheiden ouders die de zaken toch anders zouden willen regelen voor de dag dat ze er niet meer zijn.

Wat kan je doen om zo’n situatie te vermijden?
Een notaris kan je voorstellen om een testament op te stellen waarin bepaald wordt dat de overlevende ouder geen wettelijk vruchtgenot zal ontvangen op de erfenis. Opgelet, daarmee zijn niet alle problemen van de baan. De minderjarige ontvangt dan zelf bepaalde aandelen, huurinkomsten, interesten op zijn geërfde goederen, maar de vraag naar het beheer van de erfenis en alles wat er uit vloeit moet dan wel nog geregeld worden. Gelukkig bestaan er nog voldoende alternatieven. Afhankelijke van het vermogen dat een kind zou erven en de persoonlijke situatie waarin de gescheiden ouder zich bevindt zal de notaris verschillende oplossingen kunnen aanreiken zodat je je als ouder geen zorgen hoeft te maken over de erfenis van je minderjarig kind.

Meer informatie hierover? Aarzel niet om een notariskantoor te raadplegen.