Zelf een testament opstellen: een aanrader?

De wet bepaalt wie van ons erft en in welke volgorde dat gebeurt. Willen wij deze volgorde wat bijsturen, dan kunnen we een testament opstellen.

Je bent niet verplicht om je testament te laten opstellen door een notaris , maar dat is en blijft wel de meest veilige oplossing. Ben je nog van de ‘oude garde’ en wil je daadwerkelijk zélf je testament schrijven op een A4, dan kan dat naar Belgisch recht ook. Toch een paar aandachtspunten hierbij…

Een eigenhandig testament is een testament dat je als testator zelf opstelt en zelf neerschrijft. Het opstellen gebeurt daarbij met of zonder begeleiding van de notaris. Welk document je hiervoor gebruikt, maakt niet uit. Het mag bij wijze van spreken op een bierkaartje of op een perkament. Om geldig te zijn, moet een eigenhandig testament dus:

• volledig eigenhandig geschreven worden (een getypt testament is ongeldig!);

• de naam en datum vermelden. Zo kan men oordelen of het document werkelijk je laatste wilsbeschikking is. Je moet als testator dus het jaar, de maand en de dag vermelden;

• gehandtekend zijn. Jouw handtekening is bij uitstek het identificatiemiddel van het document.

Opgelet, een testament is een persoonlijk document. Twee personen kunnen dus niet samen een testament opstellen.

De geldigheidsvoorwaarden van een testament is één zaak, maar het testament zelf moet inhoudelijk ook in orde zijn. Dat kan enkel als je rekening houdt met de regels van het erfrecht. Een ander risico bij eigenhandig testament is immers dat de inhoud van het testament niet strookt met wat volgens de wet kan. Je kan bijvoorbeeld niet zomaar onbeperkt je hele vermogen legateren aan derde. Je zal altijd moeten rekening houden met het voorbehouden deel van je kinderen en eventueel van je  echtgeno(o)t(e). 

Daarnaast moet je nauwkeurig vermelden wie de begunstigde zal zijn. Is deze een natuurlijke persoon? Dan moet zijn naam, voornaam en zo mogelijk ook zijn adres, geboorteplaats en -datum vermeld te worden. Enkel ‘Jan’ of ‘Karel’ volstaat dus niet. Bij overlijden zouden vele Jantjes of Karels zich kunnen geroepen voelen… Is de begunstigde een instelling (bv. een jeugdwerk of een liefdadige instelling) dan neem je best tevoren contact op met de instelling om haar juiste benaming en rechtsvorm te kennen. Een telefoontje kan hier meestal al volstaan. Hoe goed jouw bedoeling ook mag zijn, mocht later blijken dat de begunstigde foutief is aangeduid, dan kan het testament dode letter blijven. Best voorzie je ook wie in aanmerking zal komen wanneer de begunstigde (hetzij een fysisch persoon of een instelling) zelf niet meer zou leven of niet meer zou bestaan wanneer het testament uitwerking krijgt (dus bij jouw overlijden). Voorziet je dat niet, dan zal het wettelijk erfrecht worden toegepast.

Ook belangrijk is natuurlijk “wat” de begunstigde zal krijgen. Is het de hele nalatenschap , of slechts een gedeelte ervan? Een huis of een bepaald voorwerp? Een som geld? Je mag niet vaag blijven: ieders erfdeel moet duidelijk en concreet omschreven worden. Behalve materiële, kan men ook praktische schikkingen in een testament opnemen. Wens je een begrafenis of wil je gecremeerd worden? Hoe moet één en ander verlopen? Buiten de voormelde vormvoorschriften is de inhoud en de formulering van het testament dus van zeer groot belang. Na jouw overlijden is geen correctie meer mogelijk!

Ben je van plan om zelf je testament eigenhandig op te stellen? Dan raden wij aan om veiligheidshalve contact op te nemen met een notaris, al was het maar om richtlijnen te krijgen over de concrete opstelling van een testament. Zo kan je er op rekenen dat je laatste wil correct kan worden uitgevoerd.

In ons land ben je niet verplicht om een eigenhandig testament bij een notaris in bewaring te geven. De bewaargeving bij de notaris biedt echter belangrijke voordelen waaronder de mogelijkheid je testament te laten inschrijven in het Centraal Register van de uiterste wilsbeschikking (C.R.T.). Burgers kunnen zelf niet rechtstreeks een testament laten registreren in dit register, het moet via de notaris gebeuren. Deze dienst laat toe het testament op te sporen, na jouw overlijden. Bovendien voorkomt de bewaargeving bij de notaris het gevaar dat het testament wordt weggemaakt door degenen die zich benadeeld voelen. Doorheen de jaren zou het testament ook verloren kunnen gaan… een bewaargeving bij de notaris verdient dus de voorkeur. Het volstaat immers niet een geldig testament te maken, men moet het later nog kunnen terugvinden…

Indien je kiest voor een eigenhandig testament moet je uiterst voorzichtig en nauwgezet te werk gaan. Wil je absolute gemoedsrust? Laat je testament dan opstellen door een notaris via een notarieel testament.